Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

6-МАВЗУ. БОЗОР ИҚТИСОДИҒТИГА ЎТИШ ДАВРИ ВА УНИНГ 
ЎЗБЕКИСТОНДАГИ ХУСУСИЯТЛАРИ 
1. Республикада иқтисодий ислоҳатларни амалга оширишга асос қилиб олинган 
тамойиллардан қайси бири ижтимоий муаммолар кескинлашувининг олдини олишга 
қаратилган? 

---

393 
а) иқтисодиётни мафкурадан холи қилиш; 
b) давлатнинг бош ислоҳатчи бўлиши; 
c) қонунларнинг устворлиги; 
d) ижтимоий ҳимоялаш чора тадбирларини олдиндан амалга ошириш; 
e) бозор муносабатларини босқичма-босқич қарор топтириш. 
2. Ўзбекистонда ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётига босқичма-босқич 
ўтишни нима тақазо қилади? 
а) ҳуқуқий негизни шакллантириш; 
b) бозор инфраструктурасини яратиш; 
c) янги шароитда ишлай оладиган кадрларни тайёрлаш; 
d) барқарорликни таъминлаш орқали иқтисодий ўсишга эришиш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
3. Республикада бозор иқтисодиётига ўтишнинг биринчи босқичида ислоҳ қилишнинг 
муҳим йўналишини аниқланг? 
а) ўтиш жараёнининг ҳуқуқий асосларини шакллантириш, ислоҳатларнинг қонуний 
базасини мустаҳкамлаш; 
b) иқтисодиётнинг барча соҳаларида мулкчиликнинг янги шаклларини вужудга 
келтириш; 
c) ишлаб чиқаришнинг пасайиб боришига барҳам бериш; 
d) молиявий аҳволнинг барқарорлигини таъминлаш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
4. Республикада бозор иқтисодиётига ўтишнинг иккинчи босқичида амалга ошириш 
кўзда тутилган қайси вазифа рақобатчилик муҳитида вужудга келтиришга қаратилади? 
а) ишлаб чиқаришнинг пасайишига барҳам бериш ва макроиқтисодий барқарорликни 
таъминлаш; 
b) давлат мулкини хусусийлаштириш асосида нодавлат секторининг улушини ошириш; 
c) иқтисодиёт таркибини тубдан ўзгартириш; 
d) миллий валюта қадрини ошириш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси; 
5. Иқтисодий ислоҳатлар нима? 
а) ижтимоий ўзгаришларни амалга оширишга қаратилган чора-тадбирлар; 
b) иқтисодиётда бозор муносабатларини шакллантиришга қаратилган чора-тадбирлар; 
c) сиёсий ўзгаришларни амалга оширишга қаратилган чора-тадбирлар; 
d)маънавий ва маиший ўзгаришларга қаритилган тадбирлар; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
6. Иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишнинг асосий йўналишларидан қайси бири 
бозор иқтисодиётига ўтишнинг шарт-шароитини вужудга келтиради? 
а) мулкий муносабатларни ислоҳ қилиш; 
b) бошқариш тизимини ислоҳ қилиш ва бозор инфраструктурасини яратиш; 
c) молия-кредит ва нарх-наво ислоҳоти; 
d) аграр ислоҳотлар; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
7. Республикада аграр ислоҳотларнинг негизини нима ташкил қилади? 
а) ерга бўлган мулкчилик муносабатларини ислоҳ қилиш; 
b) давлат корхоналарини жамоа хўжаликларига ва мулкчиликнинг бошқа шаклларига 
айлантириш; 
c) шахсий томорқаларни кенгайтириш; 
d) ишлаб чиқариш тузилишини такомиллаштириш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
8. Республикада бозор инфраструктурасини вужудга келтиришнинг қайси йўнлаши 
брокерлик ва дилерлик идоралари, воситачи фирмалар пайдо бўлишига олиб келади? 
а) товар биржаси тизимини ривожлантириш; 
b) фонд биржалари тизимини ривожлантириш; 
c) хом-ашё биржаси тизимини ривожлантириш; 

---

394 
d) валюта биржаси тизимини ривожлантириш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
9. Ўзбекистонда бозор муносабатларига ўтишда нимага устунлик берилади? 
а) истеъмолга;
b) рақобатга;
c) четдан қарз олишга; 
d) инвестицияларни кўпайтиришга; 
e) иқтисодий эркинликни кенгайтиришга. 
10. Бозор иқтисодиётига ўтишда ислоҳотлар қачон сезиларли самара беради? 
а) миллий валюта муомалага киритилганда; 
b) чинакам мулкдорлар синфи шаклланганда; 
c) мулк давлат тасарруфидан чиқарилганда; 
d) ижтимоий ҳимоя тизими яратилганда; 
e) макроиқтисодий барқарорликка эришилганда. 
11. Республикада бозор муносабатлари қарор топишининг асосий белгиси нимада 
намоён бўлади? 
а) инсон манфаатларининг мухофаза қилинишида; 
b) кўп укладли иқтисодий тизим ва мулкдорлар синфининг шаклланишида; 
c) бозор инфраструктураси шаклланишида 
d) а) ва b) тўғри;
e) b) ва c) тўғри. 
12. Иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишнинг қайси тамойилли бозор 
муносабатларига ўтишнииг изчиллигини таъминлайди? 
а) иқтисодиётнинг мавфкурадан устунлиги; 
b) давлатнинг бош ислоҳатчи бўлиши; 
c) қонунларга асосланиш;
d) аҳолини ижтимоий ҳимоялаш; 
e) бозор муносабатларини босқичма-босқич қарор топтириш. 
13. Давлат мулкини хусусийлаштиришнинг дастлабки босқичида қандай вазифа амалга 
оширилди? 
а) оммавий хусусийлаштириш амалга оширилди; 
b) кичик хусусийлаштириш амалга оширилди; 
c) чек воситасида хусусийлаштириш амалга оширилди; 
d) кўп укладли иқтисодиёт реал шаклланди; 
e) хусусий мулк ҳукумрон шаклга айланди. 
14. Агар ислоҳотларнинг негизини нима ташкил қилади? 
а) қишлоқда бошқарув тизимини такомиллаштириш; 
b) эрга мулкчилик муносабатларини тубдан ўзгартириш; 
c) ишсизликни бартараф этиш; 
d) хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш; 
e) қишлоқ аҳолисининг ижтимоий кафолатларини мустаҳкамлаш. 
15. Республикада нархлар қайси даврдан бошлаб эркинлаштирила бошлади? 
а) 1991 йилдан;
b) 1992 йилдан;
c) 1993 йилдан; 
d) 1994 йилдан;
e) 1995 йилдан. 
16. Иқтисодий ислоҳотларнинг иккинчи босқичидаги асосий иқтисодий вазифани 
аниқланг. 
а) давлат мулкини хусусийлаштиришни охирига етказиш; 
b) макроиқтисодий барқарорликни таъминлаш; 
c) миллий валютани мустаҳкамлаш; 
d) иқтисодиёт тузилишининг тубдан ўзгариши; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 

---

395 
17. Ўзбекистонинг умумий менирал хом-ашё салоҳияти қандай баҳоланмоқда. 
а) 1,8 триллион доллар;
b) 2,7 триллион доллар; 
c) 3,3 триллион доллар;
d) 3,7 триллион доллар;
e) 3,9 триллион доллар. 
18. Республикада йилига ўртача қанча миқдордаги фойдали қазилмалар қазиб олинади. 
а) 4,5 млрд. доллар;
b) 5,2 млрд. доллар; 
c) 5,3 млрд. доллар;
d) 5,5 млрд. доллар;
e) 5,7 млрд. доллар. 
19. Иқтисодий ислоҳотларнинг бош мезонини аниқланг. 
а) бозор муносабатларига асосланган иқтисодий тизимга ўтиш; 
b) очиқ иқтисодиётга асосланган демократик жамият барпо қилиш; 
c) мулкчиликнинг турли шаклларини вужудга келтириш; 
d) ислоҳат-инсон учун, мамлакат аҳолисининг фаровонлиги ва турмуш даражасини 
кўтаришга қаратилиши; 
e) юқоридагиларнинг барчаси тўғри. 
20. «Ўзбек моделининг»нинг қайси тамойили ислоҳотларнинг изчиллигини 
таъминлайди. 
а) иқтисоднинг сиёсатдан устунлиги;
b) давлат бош ислоҳатчи; 
c) қонунларнинг устворлиги;
d) кучли ижтимоий сиёсат юритиш; 
e) бозор ислоҳатларини босқичма-босқич амалга ошириш. 
21. Ўзбекистонда қайси йили ЯИМ энг юқори суръатда 5,2 % га ўсган? 
а)1996 йил;
b) 1997 йил;
c) 1999 йил; 
d) 2001 йил;
e) 2003 йил. 
22. Республикада иқтисодий ўсиш давридан бошлаб, 2002 йилгача саноат маҳсулоти 
неча фоизга ўсган? 
а) 28 %;
b) 31 %;
c) 33 %;
d) 35 %;
e) 36 %. 
23. Ўзбекистонда 1991-2002 йилларда қанча корхона ва ишлаб чиқариш объектлари 
қурилди? 
а) 1572 та;
b) 1691 та;
c) 1735 та;
d) 1872 та;
e) 1911 та 
24. Республика нечта давлат билан дипломатик, сиёсий, иқтисодий, илмий техникавий ва 
маданий алоқалар ўрнатилган? 
а) 85 та;
b) 90 та;
c) 105 та;
d) 120 та
e) 150 та 

---

396 
25. Ўзбекистон қанча нуфузли ҳалқаро иқтисодий ва молия ташкилотларнинг тенг 
ҳуқуқли аъзоси. 
а) 15 та;
b) 18 та;
c) 23 та;
d) 28 та;
e) 30 та; 
26. Ҳозирги кунда хорижий сармоялар иштирокида фаолият қилаётган корхоналар сони 
қанча? 
а) 1800 та;
b) 1500 та;
c) 1300 та; 
d) 2500 та;
e) 2000 дан ортиқ. 
27. Ўзбекистонда иқтисодиётни ислоҳ қилиш соҳасидаги стратегик мақсадлардан 
қайсисида тежамкорлик тамоийлари акс этган? 
а) ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётини босқичма – босқич шакллантириш; 
b) кўп укладли иқтисодиётни вужудга келтириш; 
c) корхона ва фуқороларга кенг иқтисодий эркинлик бериш; 
d) иқтисодиётда моддий, табий ва меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланиш; 
e) кишиларда янгича иқтисодий яхши шакллантириш; 
28. Иқтисодий ислоҳотларнинг биринчи босқичида амалга оширилган устувор 
вазифалардан қайси бири таркибий ўзгаришлар соҳасига тегишли? 
а) қаттиқ молиявий сиёсатни амалаг ошириш. . . 
b) икки босқичли банк тизимини шакллантириш . . . 
c) нархларни босқичма-босқич эркинлаштириш . . . 
d) ёқилғи – энергитика комплексининг жадал суръатлар билан ривожлантириш.. 
e) миллий пулни муомалага киритиш. . . 
29. Ўзбекистонда бозор муносабатларини шакллантиришнинг ҳуқуқий негизини амалга 
оширилди? 
а) 3 та;
b) 4 та;
c) 6 та;
d) 5 та;
e) 2 та; 
30. Ўзбекистон Республикасининг Мулкчилик тўғрисидаги, эр тўғрисидаги, ижара 
тўғрисида-ги, давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш тўғрисидаги 
қонунлари қандай йўна-лишдаги қонунлар ҳисобланади? 
а) давлат бошқариш қоидаларини тартибга солувчи; 
b) жамият иқтисодий тизимини асосини ташкил этувчи; 
c) институционал ўзгаришларнинг янги механизмини яратувчи; 
d) Ўзбекистоннинг жаҳон хўжалик тизимига кириб боришининг ҳуқуқий асосини 
таъминловчи; 
e) инсоннинг ишончли конституцион ва юридик ҳуқуқларини таъминловчи. 
31. Институционал ўзгаришлардан кўзланган мақсад нимадан иборат? 
а) мулкчилик муносабатларини ислоҳ қилиш; 
b) аграр ислоҳатларни амалга ошириш; 
c) молия-кредит соҳасини ислоҳ қилиш; 
d) бошқарув тизимини ислоҳ қилиш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси тўғри. 
32. Республика иқтисодиётида амалга оширилган таркибий ўзгшаришлар натижасини 
аниқланг. 
а) мамлакатнинг ёқилғи-енергетика ресурслрига бўлган талаби ички манбалар ҳисобига 
тўла таъминланади; 

---

397 
b) ғалла импортига қарамлик барҳам топди; 
c) саноатда юксак технологияга асосланган, истиқболли тармоқларнинг ҳиссаси ортди; 
d) қишлоқ хўжалигида пахта якка ҳокимлигига барҳам берилди; 
e) юқоридагиларнинг барчаси тўғри. 
33. Таркибий ўзгаришларни амалга оширишнинг янги йўналишини аниқланг? 
а) иқтисодиётнинг юқори самарали, экспортга йўналтирилган тизимини шакллантариш; 
b) ўзга тармоқларни техника билан қайта жиҳозлаш; 
c) енгил ва қайта ишлаш корхоналарнини замонавийлаштириш; 
d)юқори технологияни ва илмталаб ишлаб чиқаришни жадал ривожлантириш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
34. Ўтиш даврида ижтимоий барқарорликка алоҳида эътибор беришнинг сабаби нимадан 
иборат? 
а) ижтимоий зиддиятлар ўз моҳиятига кўра барча ўзгаришлар (сиёсий ижтимоий ва 
иқтисо-дий)нинг ҳаракатлантирувчи кучи бўлиб хизмат қилиши; 
b) одамларни давлат этувчи ижтиоий сабабларни рўёбга чиқариш жуда муҳим аҳамиятга 
эга эканлиги; 
c) ислоҳотларнинг дастлабки босқичда аҳолини ижтимоий ҳимоялашга етарлича 
ижтимоий барқарорликни вужудга келтирувчи муҳит бўлиб хизмат қилиши; 
d) ўтиш даврининг ижтимоий муаммаси одамларда боқимондалик кайфиятини 
ўзгартиришга қаратилиши; 
e) юқоридагиларни барчасидан. 
35. Иқтисодиёт соҳасини янада эркинлаштиришга қаратилган вазифлардан қайси бири 
омил-лар таъсирини чеклашга қаратилган? 
а) хусусий мулкчилик етакчи ўринда турадиган кўп укладли иқтиодиётни барпо қилиш; 
b) ҳақиқий рақобат муҳитини шакллантириш; 
c) бозор инфратузилмасини ривожлантириш; 
d) ташқи иқтисодий фаолиятни, ва нота тизими ва бозорни эркинлаштириш; 
e) корхоналар хўжалик фаолиятига турли текшурув ва назорат органларининг ноўрин 
арала-шишини чеклаш.