Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

 

Р
к
чегарасида бўлади. 
Иккинчи усул билан маҳсулдор қатламни очишда қатлам ифлосланишининг 
олди олинади, шунинг учун бу усул жуда самарали ҳисобланади, аммо унинг 
қўлланилиш области чегараланган. Шунинг учун ҳам кўп ҳолларда маҳсулдор 
қатламни очишда биринчи усул қўлланилади. 
Маҳсулдор қатламни очиш усулини танлашда асосий ҳисобга олинадиган 
факторлар:- коллектор тури, уни ташкил этган тоғ жинсларининг мустаҳкам-
лиги, қатламнинг қалинлиги ва қуввати, сув билан тўйинган қатламчаларнинг 
мавжудлиги, таҳминий қатлам босими. 
Маҳсулдор қатлам икки усул билан очилади. Бирламчи очиш – 
қудуқларни бурғулаш жараёнида нефть ва газ мавжуд бўлган барча 
қатламларни аниқлаш ва уларнинг ҳар бирини саноат миқёсидаги даражасини 
баҳолашдир. Кўп ҳолларда бу вазифаларни намуна олиш ёрдамида ҳамда конда 
геофизик усулларни қўллаш ёрдамида ечилади.
Иккиламчи очиш – қудуққа ҳимоя қувурлари туширилиб цементланган 
кейин, маҳсулдор қатлам билан қудуқни ички қисмига туташиш каналлари 
махсус ускуналар билан ҳосил қилишни тушинилади.
Маҳсулдор қатламни очиш усулини ташлаш – қатлам босимини 
катталигига, маҳсулдор қатламни мустаҳкамлигига, қатламни ўтказувчанлигига 
ва бошқа сабабларга боғлиқ. Шу билан биргаликда очиқ фавворани олдини 
олиш талаблари ҳам бажарилиши; маҳсулдор қатламда шлам (колматация)
қаттиқ фаза, бурғулаш ва тампонаж эритмаларини сизиб киришига йўл 
қўймаслиги лозим; қудуққа очилган оралиқлар сувсиз узоқ муддат 
кафолатланган ҳолда эксплутация қилиниши ва қудуқдан максимал нефтъ-газ 
оқимини олиш лозим. Бу шартларни бажарилиши ягона техник қоида (едиными 
техническими правилами) бўйича бурғилаш ишлари олиб борилишини 

---

таъминланиши кўрсатмасида нефтъ газ ёки газоконденсатли чуқурлиги 1200 м. 
гача бўлган қудуқларни бурғилаш жараёнида гидростатик босим қатлам 
босимидан 10-15%, ундан юқори чуқурликларда гидростатик босим 3-10 % 
юқори бўлиши керак.