Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

4.
 
Солиқларнинг хусусиятларини тушунтириб беринг. 
5.
 
Солиқ элементлари таркибига нималар киради? 
6.
 
Солиқ солиш объекти нима? 
7.
 
Солиқни қандай ундириш усуллари мавжуд? 
8.
 
Солиқ тизими нима? 
9.
 
Ўзбекистон Республикаси солиқ тизимининг қандай ривожланиш 
босқичлари мавжуд? 
10.
 
Ҳозирги кунда қандай солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар мавжуд? 
11.
 
Солиқ сиёсатининг қандай йўналишлари мавжуд? 
12.
 
Солиқ кодексининг аҳамияти нимада? 
13.
 
Солиқ тўловчилар қандай ҳуқуқларга эга? 
14.
 
Солиқ тўловчилар қандай мажбуриятларга эга? 
 
 

---

2 
Вахабов А.В. ва бошқ. Хорижий инвестициялар.-Т.: Молия, 2010 йил.87-88 б. 
73 
8-маъруза. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОЛИҚ ТИЗИМИ ВА СОЛИҚ 
МУНОСАБАТЛАРИ СУБЪЕКТЛАРИНИНГ ХУҚУҚ ВА МАЖБУРИЯТЛАРИ (2-
соат) 
 
Режа: 
1. Солиққа тортиш тамойиллари. 
2. Ўзбекистон Республикаси солиқ тизими ва унинг ривожланиш босқичлари.
 
3. Солиқ тизимини гуруҳлашнинг ўзига хос хусусиятлари.
 
4. Ўзбекистон Респубииксаси солиқ сиёсати ва унинг асосий йўналишлари.
 
5. Солиқ тизимининг ҳуқуқий асослари.
 
6. Солиқ тўловчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари.
 
1. Солиққа тортиш тамойиллари
. 
Солиқ солиш тамойиллари солиқ муносабатларини амалиётда ташкил этиш, солиқ солиш, 
уни ундириш амалиётининг мазмунини очиб беради
1
. Солиқ солиш тамойилларини А. 
Смит ўзининг «Халқлар бойлигининг сабаблари ва табиатлари» номли китобида (1776) 
илк бор асослаб берган ва унда: 
-
давлат фуқаролари давлат харажатларини қоплашда ўзлари ҳукумат 
муҳофазасида фойдаланаётган даромадларига мувофиқ тарзда қатнашишлари лозим. 
-
ҳар бир одам тўлайдиган солиқ аниқ белгилаб қўйилган болиши керак, 
бунда ўзбошимчалик кетмайди. Солиқ миқдори, тўланадиган вақти ва тартиби уни 
тўловчига ҳам, бошқа ҳар қандай одамга ҳам бирдай аниқ ва малум бўлиши зарур.
-
ҳар бир солиқ тўловчига ҳар жиҳатдан қулай бўлган вақтда ва тартибда 
ундирилиши керак. 
-
ҳар бир солиқ шундай тарзда ўрналилиши керакки, бунда солиқ 
тўловчининг ҳамёнидан кетадиган пул давлат бюджетига кcлиб тушадиган маблағга 
нисбатан ортиқ бўлишига мумкин қадар йўл қўйилмасин, деб таъкидлаб ўтилган. 
Ҳозирги шароитга татбиқан олганда, солиқ солиш тизимининг қуйидаги 
тамойилларини келтириб ўтиш мумкин: 
-