Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

Солиқ солишнинг бошқаришга қулайлик тамойили.
Самарали солиқ 
тизимига қўйиладиган муҳим талаблардан бири бошқарувга қулай бўлишидир. 
Солиқларни ундириб олишда самарадорликка эришиш кўп ҳолларда солиқларнинг 
солиқ тўловчиларга яхши тушунарли бўлишига боғлиқ. 
Айрим мамлакалларда солиқ солишнинг ниҳоятда мураккаб тартиби амал 
қилади, айтайлик, шкала ва ставкалар тури, солиқлар таркиби, уларни тўлаш 
қоидалари ва тартиблари ҳаддан ташқари кўп бўлади. Бунинг устига улар солиқ 
тушумларининг кўпайишига ҳеч қандай ёрдам бермайди ҳамда солиқларнинг 
рағбатлантирувчи функцияси бажарилишида рол ўйнамайди. 

---

2 
Вахабов А.В. ва бошқ. Хорижий инвестициялар.-Т.: Молия, 2010 йил.87-88 б. 
75 
Солиқ солишнинг солиқларни йиғиш жараёнини имкон қадар 
арзонлаштириш тамойили.
Ушбу тамойил давлат ва солиқ тўловчилар томонидан 
солиқларни йиғиш учун кетадиган харажатларни мумкин қадар камайтиришни кўзда 
тутади. Бунинг учун республикамизда солиқ солиш тартибини такомиллаштириш 
билан бир қаторда солиқларни мақбуллаштириш, компьютер технологиялари, солиқ 
ахборотларининг тўғрилигини бевосита назорат қилиш усулларини қўллаш орқали 
солиқ тўловчиларнинг харажатларини камайтириш мақсадида давлат ҳисобидан 
сақланадиган сервис-марказлар, солиқ солиш масалалари хусусида солиқ органлари 
томонидан бепул маслаҳатхоналар ташкил этилган. 
Солиқ солишнинг солиқ ставкаларини қиёслаш тамойили
Солиқ 
ставкалари бошқа давлатлардаги худди шундай солиқларнинг ставкалари билан 
қиёсланиши, яъни минтақанинг ўзига хос хусусиятлари ҳисобга олинган ҳолда 
бошқа мамлакатлар билан тенг бўлган хўжалик фаолияти шарт-шароитлари вужудга 
келтирилиши лозим. Агар қаттиқ шартлар белгилаб қўйилгудек бўлса, бу хол 
республика иқтисодиётига инвестицияларни жалб қилишни мушкуллаштириб 
юборади, аксинча, енгил шароит яратилса, мамлакат бюджетига салбий таъсир 
қилади. 
Солиқ солиш тамойиллари ва солиқ қонунчилиги тамойиллари муайян 
ўхшашликка эга ва уларни ҳаётга тўлиқ татбиқ этиш иқтисодиётни 
ривожлантиришнинг муҳим вазифаларидан биридир.