Ўзбекистон республикаси маъданият ва спорт ишлари вазирлиги ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти андрис э. Р., ҚУдратов р. Қ

1. Улоқтириш ва унинг турлари.

Улоқтириш махсус снарядларни узунликка ирғитиш ва улоқтириш машкларидир. Уларнинг натижалари метр ва сантиментрларда аниқланади. Улоқтириш асаб-мушак кучланиши қисқа вақтда максимал бўлиши билан ҳарактирлидир. Бунда қўл, елга камари ва тана мушакларигина эмас балки оёқ мушаклари ҳам фаол қатнашади. Енгил атлетика снарядини узоққа улоқтириш учун куч, тезлик чаққонлик юқори даражада ривож топган бўлиши ва ўз кучини билмоқ зарур.

Енгил атлетикадаги улоқтиришлар ижро усулига қараб уч турга бўлинади.
1. Бош ортидан улоқтириш (найза, граната).
2. Айланиб улоқтириш (диск, босқин).
3. Итқитиш (ядро).
Улоқтириш усулларининг фарқи снарядларнинг шакли ва оғирлигига боғлиқдир. Енгил ушлаш унғай бўлган снарядларни тўғридан югириб келиб, бош ортидан бошлаб узоққа улоқтириш мумкин, оғирроқ снарядларни айланиб улоқтириш ўнғайроқ махсус тутгичи бўлмаган оғир снаряд ядрони эса итқитиш ўнғайроқ.
5. Кўпкураш: югуриш, сакраш ва улоқтириш ишининг ҳар хил турлари ўз ичига олади. Кўпкураш таркибидаги муҳторига қараб номланади: тўрткураш, бешкураш, олтикураш, саккизкураш, ўнкураш.
Кўпкурашнинг асосий турлари: эркаклар учун ўнкураш ва аёллар учун бешкураш ва успиринлар учун олтикураш ва саккизкураш. Мусобақаларни енгиллаш-тириш учун енгил атлетикани бундай оғир турларидан мусобақлар икки кунда ўтказилади. Кўпкурашнинг асосий турлари: кўпкураш бўйича шуғулланувчилар олдига жуда юқори талаблар қўйилади. Улар техник жиҳатдан юқори маҳоратли бўлишларидан ташқари, спринтерлардек тезкор, улоқтирувчилардек кучли, ўрта масофаларга югурувчи-лардек чидамли булишлари керак.
Кўпкураш программасини тўла бажариш эса умуман аъло даражада чидамли бўлишни, юқори даражада ривожланган иродавий фазилатларни талаб қилади.
Кўпкураш билан шуғулланиш-енгил атлетика билан эндигина шуғуллана бошловчилар учун ҳар томонлама жисмоний ривож топишининг энг яхши йўлидир. Кўпкураш билан шуғулланиш спортчилар организмига ҳар томонлама таъсир кўрсатиш билан енгил атлетиканинг алоҳида тури маҳсус тренеровка килиш учун ҳам яхши замин яратиб беради.
Кўпкураш натижаси спортчининг кўпкураш таркибидаги ҳар бир турда кўрсатилган натижаси учун олган очколар йигиндиси билан белгиланади. Бунинг учун маҳсус очколар жадвалидан фойдаланилади.