Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

280-м о д д а. Алоҳида юритиладиган ишларни кўриш
тартиби


Ушбу Кодекснинг 279-моддасида санаб ўтилган ишлар судларда ушбу Кодекснинг 30-35-бобларида кўрсатилган истис­но ва қўшимчалар билан фуқаролик суд ишларини юритиш­нинг умумий қоидаларига мувофиқ кўрилади.


1. Юқорида баён қилинганидек, алоҳида тартибда юритилади­ган ишларни ФПКнинг 2-моддасида кўрсатилган бошқа иш юритиш турларидан тарафларнинг (даъвогар ва жавобгарларнинг) бўлмаслиги, низосиз ишларни кўрилиши, келишув битимларига йўл қўйилмаслиги, учинчи шахсларнинг қатнашмаслиги ва бошқа хусусиятлари билан фарқланади. Бироқ алоҳида тартибда иш кўришда фуқаролик процессуал ҳуқуқининг барча принципларига риоя қилган ҳолда суд процесси ташкил қилинади.
Ушбу турдаги ишларни қўзғатишда маълум шахсга нисбатан талаб, даъво билан мурожаат этмасдан манфаатдор шахс айрим юридик аҳамиятга эга бўлган ҳолатни тасдиқлашни сўраб ариза беради. Судга бериладиган ариза умумий талабларга жавоб бериши лозим.
2. Алоҳида тартибда иш кўриш юқорида баён қилганимиздек, айрим истиснолардан ташқари даъволи ишларни кўриш каби қои­даларга амал қилган ҳолда кўрилади. Шу боисдан, юридик адабиёт­ларда процесснинг умумий қоидаларини татбиқ қилиш бўйича:
1) ишларни даъво тартибида кўриладиган ишларга қиёсланган тартибда кўриш; 2) алоҳида тартибда, бироқ айрим хусусиятларни эътиборга олган ҳолда; 3) алоҳида тартибда кўришда ўзига хос хусусиятлари асосида кўриш.
ФПКнинг аксарият қоидалари даъволи ишларга қанчалик те­гишли бўлса, алоҳида тартибда кўриладиган ишларга ҳам, шунча­лик, татбиқ қилинади, масалан, тайёрлов босқичида ишни мазмунан кўришда, принциплардан фойдаланишда ва ҳоказо
Худди шундай ҳолатни ҳал қилув қарорини чиқариш, уни қонуний кучга киришида ҳам кўриш мумкин. Шулар билан бир қаторда даъволи ишлардаги каби альтернатив судловлилик қоида­лари бу туркумдаги ишларга татбиқ этилмайди.¹


281-м о д д а. Ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор