Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

202-м о д д а. Суднинг ҳал қилув қарорини ўқиб эшиттириш


Суд ҳал қилув қарори имзоланганидан кейин суд мажлиси ўтказилаётган залга қайтиб киради ва раислик қилувчи суд­нинг ҳал қилув қарорини ўқиб эшиттиради. Раислик қилувчи суд мажлисининг баённомаси билан танишиш ва ҳал қилув қарори устидан шикоят қилиш тартиби ва муддатини тушун­тиради ҳамда шу иш юзасидан суд мажлисини ёпиқ деб эълон қилади.


1. Суд (судья) маслаҳатхонага киргач процессуал қонунларда кўрсатилган қатор ҳаракатларни бажаради. Агар иш мазмунан ҳал этилган бўлса, ҳал қилув қарори, мазмунан ҳал этилмаган ишлар юзасидан ажрим чиқарилади.
Ушбу қоидани шарҳлашда суд қарорларини қандай тартибда қабул қилиниши, унинг ёзилиш услуби ҳақида сўз бормасдан (бу ҳақда қуйида айтилади), балки уни чиқариш ва эълон қилиш тартиби ҳақида фикр юритилади.
Юқорида баён қилганимиздек, маслаҳатхонада суд қарори (агар суд ҳайъат таркибида кўрилган бўлса барча судьялар) имзоланган­дан сўнг қарор қонуний ҳисобланади. Шундан кейингина судья (суд ҳайъати) иш кўрган суд залига қайтиб киради ва иш юзасидан қабул қилинган ҳал қилув қарор (ажрим) раислик қилувчи судья томонидан ўқиб эшиттирилади.
Судда фуқаролик иши очиқ суд мажлисида ёки ёпиқ тариқада кўрилганлигидан қатъи назар суд қарори суд залида тўлиқ ўқиб эшиттирилади. Қарор ўқилиш жараёнида суд залида иштирок этув­чилар, агар узрли сабаблари бўлмаса, ҳаммалари тик турган ҳолда эшитишлари лозим.
Борди-ю, агар суд (судья) ҳал қилув қарорни тўлиқ ёзмасдан фақат унинг хулоса қисмини ўқиб эшиттирган бўлса, (ФПКнинг 203-моддаси) суд ишда иштирок этувчи шахсларни асослантирил­ган, тўлиқ ёзилган ҳал қилув қарор билан қачон танишиб чиқиши мумкинлиги ҳақида ҳам эълон қилиши лозим.
2. Раислик қилувчи суд қарорини ўқиб эшиттиргандан сўнг ишда иштирок этувчи шахслардан бу муҳим ҳужжат тушунарлими, деб сўраши талаб этилади. Бироқ, раислик қилувчи ҳамма ҳолларда ҳам, айниқса қарорнинг хулоса қисми ўқиб эшиттирилганида унинг мазмунини тушунтириши лозим. Тушунтиришда ҳал қилув қарори­дан норози бўлган шахс қайси судга, неча кун ичида шикоят беришга (протест келтиришга) ҳақли эканлиги, шунингдек суд мажлисининг баённомаси билан танишиш ҳуқуқига эга эканлиги, агарда баённомада айрим камчиликлар мавжуд бўлса, уларни бартараф этиш ҳақида судга мурожаат этишга ҳақли эканлигини тушунтириш талаб этилади.
Ушбу қоидада кўрсатилган барча процессуал ҳаракатлар бажа­рилгандан сўнг раислик қилувчи суд мажлисини ёпиқ деб эълон қилади.