Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

292-м о д д а. Аpизанинг мазмуни


Фуқаpони муомала лаёқати чекланган деб топиш ҳақидаги аpизада спиpтли ичимликлар, гиёҳвандлик моддалари ва психотроп моддаларни истеъмол қилувчи шахс ўз оиласини моддий жиҳатдан оғиp аҳволга солиб қўяётганлигидан далолат берувчи ҳолатлаp баён этилиши кеpак.
Фуқаpони муомалага лаёқатсиз деб топиш ҳақидаги аpи­зада шахснинг руҳий ҳолати бузилганлиги, шунинг оқибатида у ўз хатти-ҳаpакатларини англай олмаслигидан ёки бошқара олмаслигидан далолат берувчи ҳолатлаp баён қилиниши лозим.


1. Фуқаронинг муомала лаёқатинг чекланган деб топиш ҳақида­ги ишни қўзғатишнинг амалиётда ўзига хос хусусиятга эга экан­лигини назарда тутиб, суд бу ҳақда берилган аризанинг мазмунига алоҳида аҳамият бериши лозим, чунки муомала лаёқати чекланган билан муомалага лаёқатсиз деб топиш ўртасида муҳим фарқлар мавжуд.
а) Фуқаронинг муомала лаёқати чекланган бўлиши юқорида баён қилинган. Бунинг учун фуқаро спиртли ичимликлар ичиб, гиёҳвандлик моддаларини суиистеъмол қилиши туфайли ўз оила­сини, шунингдек ўзини ҳам моддий ва маънавий жиҳатдан қийин аҳволга тушириб қўйганлиги ҳақида аризада батафсил кўрсатили­ши (масалан, фуқаро ойлик маошини ўз оиласига ишлатмасдан, уни фақат спиртли ичимлик истеъмол қилиш учун сарфлаётгани ва ҳоказо) лозим.
Аризада келтирилган маълумотлар қаторига, фуқарони маст ҳолда ички ишлар ходимлари томонидан бир неча бор огоҳланти­рилганлиги ва булар тегишли далолатнома билан расмийлаштирил­ганлиги, бу ҳақда иш жойига юборилганлиги қўни-қўшнилар, маҳалла аҳлининг билдиришлари кўрсатилиши лозим бўлади.
б) Фуқарони муомалага лаёқатсиз деб топиш ҳақидаги ариза­нинг мазмуни юқоридаги аризадан фарқланади. Бунга кўра, аризада шахснинг руҳий касаллиги, ақли заифлиги туфайли ўзининг ҳаракатларига тўлиқ жавоб бера олмаслиги батафсил кўрсатилади. Бунга асос қилиб, беморни тиббий муассасаларга мурожаат қилиши ва уларнинг назоратида бўлиши ҳақида маълумотлар шунингдек бошқа иш учун муҳим далиллар келтирилиши лозим.
2. Демак, фуқарони муомала лаёқати чекланган деб топиш ҳақидаги аризада спиртли ичимликларни ёки наркотик моддани суиистеъмол қилувчи шахс ўз оиласини моддий жиҳатдан оғир аҳволга солиб қўяётганлигини исботловчи ҳолатлар кўрсатилиши керак.
Фуқароларни муомалага лаёқатсиз деб топиш ҳақидаги аризада шахснинг ўз ҳаракати устидан ҳисоб бермаслиги ёки ўзини идора эта олмаслигига сабаб булаётган ақлий бузилишни исботловчи ҳолатлар баён қилиниши лозим.