Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

287-м о д д а. Ишни судда кўришга тайёpлаш


Судья ишни судда кўришга тайёpлашда бедаpак йўқолган одам тўғpисида кимлаp (қаpиндош-уpуғлаpи, биpга ишловчи­лаp ва шу кабилаp) маълумот беpа олиши мумкинлигини аниқлайди, шунингдек, бедаpак йўқолганнинг маълум бўлган сўнгги яшаш жойи ва иш жойидаги тегишли ташкилотлаpдан (ички ишлаp органлаpидан, фуқаpолаpнинг ўзини ўзи бошқа­pиш органлаpидан) бедаpак йўқолган одам тўғpисида бор маълумотлаpни сўpаб олади.
Судья аpизани қабул қилиб олгач, айни вақтда васийлик ва ҳомийлик органига бедаpак йўқолганнинг мол-мулкини сақ­лаш, шунингдек, бошқаpиш учун шахс тайинлашни таклиф қилиши мумкин.


1. Фуқарони бедарак йўқолган ёки фуқарони ўлган деб эълон қилиш тўғрисидаги аризани кўриб ҳал қилишда судья тайёрлов босқичида ишни ниҳоятда масъулият билан текшириши талаб эти­лади. Бунинг учун судья мавжуд барча маълумотларни атрофлича таҳлил қилиши, агар фуқаронинг ўлим хавфи ҳолатларда бўлган­лиги аниқланса, суд бу ҳақдаги маълумотларни олиш билан бирга гувоҳларнинг кўрсатувларидан ҳам фойдаланиши лозим. Булардан ташқари, судья ишни судда кўришга тайёрлаш босқичида қандай шахслар қариндош-уруғлар, бирга яшовчилар ва шу кабилар) беда­рак йўқолган одам тўғрисида маълумот бера олишларини аниқлай­ди, шунингдек бедарак йўқолган одамнинг кейинги маълум бўлган яшаш жойи ва ишлаш жойига тегишли ташкилотлар, фуқаролар, ўзини ўзи бошқариш идоралари ҳамда ички ишлар идораларидан бедарак йўқолган шахс тўғрисидаги маълумотларни сўраб олади.
Шу билан бир вақтда, судья аризани қабул қилгач, васийлик ва ҳомийлик органига бедарак йўқолганнинг мулкини сақлаш ва шунингдек уни бошқариш учун ҳомий тайинлашни таклиф қилади.
Судья фуқарони бедарак йўқолган деб топиш ва фуқарони ўлган деб эълон қилиш ҳақидаги аризани қабул қилгач, агар юқо­рида қайд қилинганидек унинг мол-мулкига, уй-жойларига шикаст етказиш хавфи борлиги аниқланса, уларни сақлаш чораларини кўради. Бунинг учун тайинланган шахсларга мол-мулкни сақлашга оид вазифалари ва жавобгарлиги тушунтирилади.
2. Суд ишни мазмунан кўришга тайинлашдан аввал ФПКнинг 158-160-моддаларида кўрсатилган талабларга амал қилиши лозим.
Суд амалиётида айрим фуқаролар ўзларининг яшаш ва ишлаш жойларини ҳеч кимга ошкор қилмасдан, масалан, олган қарзини, алиментни тўламасдан яшириниб юриш ҳоллари ҳам учрайди. Мана бундай ҳолатлар фуқарони бедарак йўқолган ёки уни ўлган деб топиш учун асос бўлмоқда. Шу боисдан ҳам судьялардан бундай аризаларни кўришга тайёрлашда тегишли барча процессуал қоидаларга амал қилишлари талаб этилади.