Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

169-м о д д а. Гувоҳларни суд мажлиси залидан чиқариш


Гувоҳларнинг келганлиги текширилгач, улар суд мажлиси залидан чиқарилади. Раислик қилувчи сўроқ қилинган гувоҳ­лар сўроқ қилинмаган гувоҳлар билан муомалада бўлмаслиги учун чоралар кўради.


1. Судда раислик қилувчи суд мажлисини очиб, қандай иш кўрилиши тўғрисида эълон қилинганидан кейин ишда иштирок этувчи шахсларнинг келган-келмаганлигини аниқлаш каби процес­суал ҳаракатларни бажариб бўлиши билан кейинги навбатда иш бўйича гувоҳларнинг келган келмаганлигини аниқлаши зарур. Бу ҳақда суд котиби маълумот беради. Судья келган гувоҳларни аниқлагач, улар суд мажлиси залидан чиқариладилар.
Раислик қилувчи иш бўйича ҳақиқатни аниқлаш мақсадида гу­воҳларни тарафларнинг берган ёзма баёнотлари билан таништир­масликлари лозим, чунки бу ҳаракат даъвогар ёки жавобгарнинг баёнотларини қувватлашлари учун имконият яратилган бўлиб ҳисобланади. Иш кўриш давомида айрим масалалар бўйича тараф­лар, учинчи шахсларнинг ёки гувоҳларнинг кўрсатувларини савол жавоблар бериш йўли билан аниқликлар киритиш гувоҳларнинг масъулиятини оширишга қаратилган тадбир ҳисобланади. Шунинг учун ҳам қонунда гувоҳлик берган гувоҳлар билан суд процессида ҳали сўроқ қилинмаган гувоҳларни бир бирлари билан муомалада бўлмасликка қаратилган чоралари ана шу вазифани амалга оши­ришни назарда тутади.
Агар фуқаролик ишини кўриш жараёнида ишда иштирок этувчи шахслар қўшимча гувоҳларни чақириб сўроқ қилишни талаб этсалар, судья (суд) бу гувоҳларни қандай ҳолатларни аниқлаш учун зарурлиги ва бериладиган кўрсатувларни иш учун қанчалик аҳамиятли эканлигини аниқлагандан кейингина талабни қаноатлан­тириш масаласини ҳал этиши лозим. Айниқса, агар суд мажлиси залида иштирок этаётган бўлса, бу гувоҳни сўроқ қилинган бошқа гувоҳлар билан муносабатини ҳар томонлама аниқлаши зарур.


170-м о д д а. Суд таркибини эълон қилиш ва рад қилиш
ҳуқуқини тушунтириш


Раислик қилувчи суднинг таркибини (судьяни) эълон қила­ди, прокурор, эксперт, мутахассис, таржимон, суд мажлисининг котиби сифатида кимлар қатнашаётганлигини маълум қилади ва ишда иштирок этаётган шахсларга уларни рад қилиш тўғрисида арз қилиш хуқуқларини тушунтиради.