«Ўзбекистон давлати ва ҳУҚУҚи асослари» (8-синф) дарслиги бўйича саволлар ва жавоблар

«Норматив-ҳуқуқий ҳужжат» тушунчаси ва моҳиятини айтиб беринг.

Жавоб: Қонунчилик – ваколатли давлат органларининг қонун чиқариш фаолияти ҳамда ҳар бир ваколатли давлат органининг қатъий белгиланган ҳуқуқий-норматив ҳужжатларни чиқариш ҳуқуқига эгалигидир. Норматив-ҳуқуқий ҳужжат – ҳуқуқнинг асосий манбаидир. Норматив-ҳуқуқий ҳужжат ваколатли давлат органининг белгиланган тартибда қабул қилган юридик ҳуқуқий ҳужжати бўлиб, умуммажбурий хулқ-атвор қоидаларини ўз ичига олади.

143. 
     Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг белгиларини айтиб беринг.
     

Жавоб: Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг белгилари: ҳуқуқий нормаларни мустаҳкамлайди, расмийлаштиради; белгиланган қоидаларнинг мазмунини баён этади; белгиланган нормаларга умуммажбурий тус беради.

144. 
     Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг қандай турларини биласиз?
     

Жавоб: Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг қуйидаги турлари мавжуд: Қонун, шу жумладан, асосий қонун ҳисобланган – Конституция. Улар, умумхалқ овоз бериш йўли билан ёки парламент томонидан қабул қилинади; Фармон – давлат бошлиғининг норматив-ҳуқуқий ҳужжати; Ҳукумат қарорлари ва фармойишлари; Вазирликлар ва бошқа давлат идораларининг буйруқ ва қарорлари; Маҳаллий вакиллик ва ижроия давлат органларининг қарорлари.

145. 
     «Халқаро шартнома» тушунчаси ва моҳиятини айтиб беринг.
     

Жавоб: Халқаро шартнома халқаро ҳуқуқнинг икки ёки бир неча субъекти томонидан қабул қилинган битим бўлиб, ҳуқуқ ва мажбуриятларни белгиловчи, ўзгартирувчи ёки бекор қилувчи ҳужжатдир.

146. 
     Ўзбекистонда ҳуқуқ манбалари нималардан иборат?
     

Жавоб: Маълумки, қонунлар ва қонуности ҳужжатлар, энг аввало, ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиб турувчи асосий воситалардир. Шунинг учун ҳам Ўзбе кистон Республикасининг ҳуқуқ манбаларини ўрганишни қонунлардан бошлаш мантиқан тўғри бўлар эди. Аммо, Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига кўра, қонуннинг мамлакат ичидаги ва халқаро қоидалари ўртасида тафовут бўлган ҳолларда хал қаро шартнома ёки битимлар устувор ҳисобланади. Шунинг учун ҳам, Ўзбекистоннинг ҳуқуқий манбаларини ўрганишни халқаро ҳуқуқ ҳужжатларидан бошлашимиз табиий. Халқаро ҳуқуқнинг умумеътироф этилган принциплари ва нормалари ҳамда Ўз бекистон Республикасининг халқаро шартномалари Ўзбекистоннинг энг бирин чи ҳуқуқ манбаларидир.

147.