«Ўзбекистон давлати ва ҳУҚУҚи асослари» (8-синф) дарслиги бўйича саволлар ва жавоблар

Конституциявий ҳуқуқ соҳасининг моҳиятини айтиб беринг.

Жавоб: Конституциявий ҳуқуқ соҳаси – бу ҳуқуқ тармоғи ҳуқуқ тизимидаги энг асосий ҳуқуқ соҳаси. Чунки, унда ҳуқуқнинг бош тамо йиллари, давлатнинг ҳуқуқий қиёфаси белгилаб берилади. Конституциявий ҳуқуқ томонидан давлат, жамият ва шахслар ўрта сидаги муносабатлар тартибга солинади. Унда давлат суверенитети, давлатнинг сиёсий, бош қарув шакли, маъмурий-ҳудудий тузилиши, давлат органларининг ҳуқуқий мақоми, инсонларнинг асосий ҳуқуқва эркинликлари, жамият нинг ўзига хос хусусиятлари каби муҳим масалалар мустаҳкамланган.

129. 
     Фуқаролик ҳуқуқи соҳасининг моҳиятини айтиб беринг.
     

Жавоб: Бу ҳуқуқ тармоғи ҳуқуқ тизи мидаги асосий ҳуқуқ соҳасидан биридир. Фуқаролик ҳуқуқи соҳаси орқали – мулк билан алоқадор ҳамда номулкий муносабатлар тартибга солинади.

130. 
     Жиноят ҳуқуқи соҳасининг моҳиятини айтиб беринг.
     

Жавоб: Бу ҳуқуқ тармоғи ҳуқуқ тизимидаги асосий ҳуқуқ соҳасидан биридир. Жиноят ҳуқуқи соҳаси орқали – қандай хатти-ҳаракатлар жамият учун хавфл и эканлиги белгиланади, уларни содир этганлар қандай жазоланиши ва бу борада юзага келадиган барча муносабатлар тартибга солинади.

131. 
     Процессуал ҳуқуқий соҳалар орқали қандай фаолият тартибга солинади?
     

Жавоб: Бу ҳуқуқ тармоғи ҳуқуқ тизимидаги асосий ҳуқуқ соҳасидан биридир. Жиноят-процессуал ҳуқуқ судлов, тергов, прокуратура органларининг жиноят ишларини тергов қилиш ва судда кўриб чиқиш фаолиятини тартибга солади.
Процессуал ҳуқуқлар судларнинг фаолиятини тартибга солади ва қайси тармоққа оид ҳуқуқий масалаларни кўраётганлигига қараб 3 та турга бўлинади: Фуқаролик-процессуал ҳуқуқ нормалари судларнинг фуқаролик, оилавий, меҳнат, ер билан боғлиқ ва молиявий муносабатлар каби бир қатор соҳалардаги фаолиятини тартибга солади. Яъни, шу соҳаларга оид ишлар кўрилаётган бўлса, судлар фуқаролик-процессуал қонунчиликка асосан иш кўрадилар.
Иқтисодий процессуал ҳуқуқида ҳам ер, аграр, молиявий, экология соҳаларига оид ҳуқуқий муносабатларни судлар орқали ечиш кўзда тутилган.
Агар фуқаролик-процессуал ҳуқуқида фуқаролар жисмоний шахслар ўртасидаги муносабатлар ўз аксини топса, иқтисодий процессуал ҳуқуқда хўжаликлараро мулкий низоларни ҳал этиш назарда тутилган.
Жиноят-процессуал ҳуқуқ судлов, тергов, прокуратура органларининг жиноят ишларини тергов қилиш ва судда кўриб чиқиш фаолиятини тартибга солади.

132.