Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Otız jıllıq urıs. XVII ásir baslarında Germaniyada Reformaciyaǵa qarsı bolǵan kúshlerdiń iskerligi kúsheydi. Olar ásirese mámlekettiń arqa batıs hám qubla bólimlerinde jeńiske eristi. Bir qatar gercoglik, graflıq, hám qalalarda qaytadan katolik shirkewiniń húkimranlıǵı ornadı. Protestantlardıń óz abıroyın joǵaltıwı tek Germaniyada emes, pútkil Evropada narazılıqqa sebep boldı. Ásirese 1607 jılı imperiyanıń Donauvyorte qalasında protestantlar menen katolikler ortasında bolıp ótken gúres hám onıń aqıbetlerinde Maksimilian Bavarskiy armiyası tárepinen qalanıń basıp alınıwı hám Bavariyaǵa qosıp alınıwı protestantlardıń ǵázebin keltirdi. Reyxstagdaǵı protestantlar 1608 jılı Augsburg diniy kelisimine Germaniyadaǵı katolikler menen protestantlar ortasında 1555 jılı qol qoyılǵan kelisiwge tolıq orınlawın talap etti. Katolikler óz náwbetinde, 1555 jılı alıp qoyılǵan sekulyarizaciya qılınǵan shirkew jerleriniń qaytarılıwın talap etti. Kelisiwdiń ilájı bolmadı, bir topar protestantlar reyxstagtı taslap shıǵıp ketti. 1608-1609-jılları eki tárepte ózleriniń áskeriylesken shólkemlerin Evangeliya uniyası hám Katolik ligasın dúzdi. Hár eki tárepte shet el tanıslarınan járdem alıp turdı. Nátiyjede Germaniyadaǵı eki lager` ortasında áskeriy kelispewshilik te Germaniya islerine basqa Evropa mámleketleriniń aralasıw qáwpin keltirip shıǵardı. Germaniyadaǵı diniy -siyasiy jaǵdaydıń keskinlesiwine tek ishki sebepler emes, Gabsburglar menen Franciya ortasında Evropada gegemonlıq ushın básekiniń kúsheyiwi de sebep boldı. Germaniyadaǵı waqıyalar Evropadaǵı kúshlerdiń ózgeriwine alıp keliwi múmkin edi. Sol sebepli bir tárepten Franciya, ekinshi tárepten Gabsburglar, úshinshi tárepten Gollandiya, Daniya, Shveciya hám poziciyası aqırına shekem belgisiz bolǵan Angliyanıń sırtqı siyasatında áhmiyetli ózgerisler júz berdi. Tiykarınan mashqala diniy sebepke iye bolsa da, onnan hár bir mámleket óziniń siyasiy hám ekonomikalıq máplerin gózlep siyasat júrgizbekte edi. Urısqa sebep 1618 jıl may ayındaǵı Praga waqıyaları boldı. Chexlardıń XVI ásirde tastıyıqlanǵan hám XVII ásirde imperatordıń arnawlı jarlıǵı menen tastıyqlanǵan diniy hám siyasiy huqıqlardı buzıp, Gabsburglar húkimeti protestantlar hám milliy ǵárezsizlik táreptarların quwǵın ete basladı. Buǵan juwap retinde qurallanǵan alaman Pragadaǵı eski korol sarayına bastırıp kirip, Gabsburglar tárepinen tayınlanǵan eki húkimet aǵzasın hám xatkerdi aynadan ılaqtırıp tasladı. Bul akt Chexiya menen Avstriya ortasındaǵı siyasiy úziliw dep qabıl qılındı. Ferdinand hákimiyatına qarsı «óz puqaraları» nıń háreketi urısqa túrtki boldı.