Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Urıstıń úshinshi (shved) basqıshı (1630-1635). 1630 jılı jazda Pol`shanı tınıshlıq kelisimin dúziwge májbúr qılıp Franciyanıń járdemine isengen shved koroli, márt sárkarda Gustav II Adol`f (1594-1632) óz armiyası menen Pomeraniyaǵa túsip Germaniyaǵa qarsı urıs basladı. Onıń armiyası júdá úlken bolmasada urıslarda shınıqqan hám qatar jańalıqlardı engizgen armiya edi. Gustav II-Adol`f Germaniyaǵa protestantlardı zulımnan azat etiw shaqırıǵı astında keldi. Protestantlar jasaytuǵın nemis jerleriniń quwatlawına erisken Gustav II-Adol`f 1631 jıl sentyabrde Leypcig jaqınındaǵı Breytenfel`d awılında bolǵan urısta Tilli armiyasına zıyan jetkerdi. 1632 jıl báhárde Augsburg janındaǵı urısta bolsa imperator armiyasın qıyrattı. Usı urısta jaradar bolǵan Tilli qaytıs boldı. 1632 jıl may ayında Gustav II-Adolf armiyası Bavariyanıń paytaxtı Myunxendi iyeledi. Urıstaǵı bunday burılıstan qorqıp ketken Ferdinand II Vallenshteynge qaytıp armiya sárkardalıǵın usındı. Málim shártler tiykarında usınıstı qabıl qılǵan Vallenshteyn armiyanı bekkemlewge eristi. Bul waqıtta shved armiyasınıń da qurami ózgerip aldıńǵı awhalın joǵaltqan edi. Soǵan qaramastan 1632 jılı noyabr` ayında Leypcig jaqınında Lyusen qalası bosaǵasında shvedler jeńiske eristi, Vallenshteyn Chexiyaǵa sheginiwge májbúr boldı. Biraq urısta Gustav II-Adol`f qazalandı. Vallenshteyn imperatordı eskertpesten Shveciya, Franciya hám Saksoniya menen sóylesiwler alıp bardı. Onı satqınlıqta guman etken Ferdinand II sárkardalıq lawazımınan shetletti. 1634 jılı Vallenshteyn imperatorǵa sadıq áskerler tárepinen óltirildi. 1634 jıl gúzinde shved armiyası Nerdlingen janındaǵı urısta jeńiliske ushıradı. Imperator Saksoniya kurfyuristi menen shártnama dúziw ushın sóylesiwler alıp bardı. Shártnama 1635 jıl Pragada qol qoyıldı. Oǵan kóre imperator Saksoniya aymaǵında Restitucion edikttiń engizilmesligin járyaladı. Nátiyjede arqa protestant knyazlıqları da tınıshlıq shártnamasına qosıldı. Bul jáne Gabsburglar ushın qolay siyasiy jaǵdaydı júzege keltirdi.