‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

54-mashq. «Fonetika»ga oid quyidagi topishmoqlarning javobini
toping va yodda saqlang. «D -t», «g-к», «z-s», «b-р» tovushlari o‘rta-
sidagi o ‘xshash va farqli tomonlarini toping, ularni izohlang.
1. «Yetti»da bor,
«Yettov»da yo'q.
«Ikki»da bor.
«Ikkov»da yo'q.
2. Bir so'zda bir xil undosh 
Ketm a-ket qator kelar. 
Misol topib aytinglar 
U lar qanday tovushlar?
3. «Arra»da ikkita bor, 
«Yalla»da ham shuncha bor, 
Yana qaysi so'zlarda
Shu holat bo'lar takror?
4. O'pkadan chiqqan havo 
Og'zimiz bo'shlig'ida 
To'siqlarga uchrashar,
K o'p tovush hosil qilar.
5. So'z oxirida kelsam
P
yozmang, — qilar nido.
В
holim cha yozmasangiz 
Qilasiz katta xato.
6. Jarangli tovushlarning 
Jarangsiz juftlari bor. 
Toping, ularning qanday 
Bir-biridan farqi bor?
7. Bo'g'izda hosil bo'lar 
Nom i ne deb atalar?
8. Til uchi milkka tegib 
Havo yo'lini to'sar.
So'ngra birdan ochilib 
Tovushlar portlab chiqar. 
Topsin dono bolalar,
U lar qaysi tovushlar?
9. Yozamiz-u, ko'ramiz, 
Aytamiz, eshitamiz.
10. Bordir olti xil tovush,
Ular cho'zib aytilar.
So'z tuzilmas ularsiz, 
O'ylang, balki toparsiz?
(R. Sirojiddinov)
42

---

55-mashq. «Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch» mavzusida matn
tuzing. Matndagi unli va undosh tovushlarni toping. Ularning talaffuzi
va tuzilishiga diqqat qiling. Tovushlarning o ‘xshash va noo‘xshash
jihatlariga e’tibor bering.
56-mashq. Uyga vazifa. Quyidagi savollarga javob bering.
1. Hurlik, ozodlik deganda nimani tushunasiz?
2. O'tmishda yashagan vatandoshlarimiz hayoti haqida nimalarni bilasiz?
3. Ozodlik, erkin hayotni qadrlash degani nima?
4. « 0 ‘z uyingni o ‘zing asra!» mavzusida m atn yozing. Matndagi undosh 
tovushlarning farqlovchi va birlashtiruvchi tomonlariga diqqat qiling.