Ўзбек диалектологияси

Назорат топшнриқлари
1. Лаҳжанинг лексик хусусиятлари ҳақида фикр билдиришга ҳаракат қилинг 
(категория — идрок).
2. Қавм-қариндошлик атамаларини ўз шевангиз ва адабий тил билан қиёс- 
лаб шарҳпанг (категория — идрок).

---

3. Касб-ҳунар лексикасини ўз шевангиз ва адабий тил билан қиёсан изоҳ- 
ланг (категория — идрок).
4. Лаҳжадаги ўз қатламни изоҳпанг. Уларнинг баъзиларини мумтоз тили- 
миз билан қиёсланг (категория — идрок).
5. Ўзлашган қатлам ҳақида фикр билдиринг. Ўзлашиш сабабини тушунти- 
ришга ҳаракат қилинг (категория — идрок).
6. Лаҳжага ўзлашган арабча сўзларни адабий тил билан қиёслаб изоҳланг 
(категория — идрок).
7. Тожик тилидан ўзлашган сўзларни адабий тил билан қиёсан шарҳпанг 
(категория — идрок).
8. Арабча + Ўзбекча қолипини қандай изоҳпаган бўлардингиз (катего- 
рия — идрок)?
9. Тожикча + Ўзбекча қолипни шарҳпанг (категория — идрок).
10. Лаҳжа лексикасидаги шевалараро фарқни кўрсатишга ҳаракат қилиб 
кўринг.Уларни адабий тил ва ўз шевангиз билан қиёсланг (категория — ид- 
рок).
3-савол бўйича ўқитувчи мақсади: 
Л аҳ ж ан и н г м о р ф о л о ги к
хусусиятини изоқлаш м орфологик жиҳатдан лаҳжа ва адабий тил 
муносабатини белгилаш.
3.1. Лаҳжанинг келишиклар кўрсаткичини шарҳлайди.
3.2. Эгалик кўрсаткичларининг ўзига хослигини изоҳлайди.
3.3. Кўплик кўрсаткичларини ёритади.
3.4. Лаҳжада сўз ясалиши масаласини тавсифлайди.
3-асосий саволнинг баёни:
Қорлуқ лаҳжаси келишиклар категорияси жиҳатидан ўзбек адабий 
тилидан фарқланади. Агар ўзбек адабий тилида 6 та келиш ик мавжуд 
бўлса, мазкур лаҳжада тўрт ёки бешта.
ИДЕНТИВ ЎҚУВ МАҚСАДЛАРИ
Тошкент шевасида
Унли товуш билан 
тугаган сўзга
Ундош товуш билан 
тугаган сўзга
Бош кел. 
Қаратқич 
Тушум кел.-//б 
Ж ўналиш кел. 
-гэ
-нъ, -лъ, -ьиъ,
-зъ
ва бошқалар. 
-г э //- к э //- қ
э.

---

Ўрин-пайт кел. 
-дэ
Чиқиш кел. 
-дэн
-дэ //-т э .
-дэн// -тэн.