«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Este saqlań!
Afrosiyab
– házirgi Sa-
marqandtıń
shıǵıs she ga-
rası aymaq la-
rında era mızǵa 
she kem gi
VIII–VII ásir-
lerde tiykar 
salınǵan áy-
yemgi qala.
qorǵanlarda hám awıllarda jasaǵan. Áyyem-
gi Xorezmde ónermentshilik, jay salıw hám 
sawda-satıq joqarı dárejede rawajlanǵan.
Jergilikli gúlalshılıq, qural soǵıw, zergerlik 
buyımlarınıń dawrıǵı ózge jurtlarǵa da tarqal-
ǵan edi. Qalalarda sawda-satıq rawajlanǵan. 
Xorezmliler sheber qurılısshı, ónerment hám 
diyqan bolǵan.
S
oraw hám tapsırmalar
1. Eramızǵa shekemgi VII–VI ásirlerde Orta 
Aziya aymaǵında qaysı qáwim hám elatlar 
jasaǵan?
2. Eramızǵa shekemgi VII–VI ásirlerde Óz-
bekistan aymaǵında rawajlanǵan óner-
mentshilik túrlerin sanap beriń.
3. Orta Aziya qádimgi mámleketleri qaysılar?
4. Ózbekistannıń dáslepki qalaları qanday 
kóriniste bolǵan? Arxeologiyalıq izertlewler 
qatnasıwshısı atınan gúrriń etip beriń.

---

80
Zardusht.
Zamanagóy 
súwret
Este saqlań!
Zardusht 
–
zardushtiylik
dininiń tiykarın
salıwshı
20-§. Zardushtiylik
Zardushtiyliktiń payda bolıw tariyxı 
Eramızǵa shekemgi I mıń jıllıqta 
Orta 
A ziyada 
zardush tiylik
dep atalǵan din keń 
tarqaldı. Bul din ele adamlar tábiyattı ila hiy-
lastırǵan bir waqıtta payda bola baslaǵan edi. 
Zardushtiyler otqa, topıraq, suw, ay, jul dızlarǵa 
sıyınǵan, olardı muqaddes dep esaplaǵan.
«Zardushtiylik» sózi de 
Zardusht
(hár qıylı 
tillerde 
Zaratushtra
, 
Zoroastr
) atamasınan ke-
lip shıqqan. B.e. shekemgi I mıńjıllıqtıń birinshi 
yarımında jasap ótken tariyxıy shaxs.
Keyinirek Greciyada payǵambar Zardushttıń 
atı «Zoroastr» túrinde jańǵırdı. (grekshe «as-
tron» – «juldız» sózinen), óytkeni Greciyada 
onı birinshi gezekte danıshpan, juldız izertlew-
shi, boljawshı sıpatında biletuǵın edi. 
Zardushtiyliktiń dúnyaǵa keliwi haqqında 
mınaday bir ápsana bar.
Bir kúni erte tańda Zardusht suw alıw ushın 
dárya boyına barıptı. Tınıq suwda ol Axuramaz
-
da elshilerinen biriniń sáwlesin kórip qalıptı, ol 
nur menen qaysı tárepke barıwǵa jol kórsetipti. 
Zardusht sıyqırlı nur izinen barıptı. Kóp ót
-
pey joqarı quday aldına barıp qalıptı. Axura-
mazda oǵan Zardushtı quday Axuramazda 
hám onıń arzıw-úmitleri haqqındaǵı bilimlerdi 
tarqatıw ushın tańlap alınǵanın málim qılıptı. 
Usı tárizde Zardusht 30 jasında jańa 
diniy tálimattıń payǵambarına aylanǵan. 
«
Payǵambar
» sóziniń ózi bolsa «arzıw-úmitler 
haqqında xabar beriwshi» mánisin ańlatadı.

---

81