«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Axuramazda
Zardushtiylar 
tájim etetuǵın 
quyashtıń 
shıǵıwı
6 – Tariyx, 6-sinf.
Este saqlań!
Astrolog
– 
juldızlardıń 
jaylasıwına 
qarap 
keleshekti 
boljaytuǵın 
adam.
Zardushtiyliktiń tarqalıwı
Zardushtiylik tarqala baslaǵan waqıtlarda 
ibadatxanalar hám adam lar duwa tekstlerin 
úyreniw ushın arnawlı kitaplar da bolmaǵan. 
Diniy máresimler ashıq aspan astında, ottıń 
qasında yamasa úydegi oshaq otı janında ót-
kizilgen. 
Eramızǵa shekemgi 1-mıńjılıqtıń baslarında 
hár qıylı qáwimlerdi basqınshılar menen 
gúreste birlestiriw zárúrligi tuwıldı. Zardusht óz 
wazlarında birlikke shaqırǵan edi.
Zardushttiń 
sońǵı 
násiyatları 
din 
xızmetkerleri bolǵan – ruwxaniylar tárepinen 
jazıp alınǵan. Zardushtiylik ruwxaniyları diniy 
tekstlerdi yadlap, dinshillerge oqıp beretuǵın 
edi. 
Zardusht ólgennen keyin bir neshe ásir-
lerden soń, barlıq diniy maresimler, táripler hám 
duwalar zardushtiyler ushın muqqades bolǵan 
bir kitapqa jıynaldı. Bul kitaptıń atı «
Avesto
» 
bolıp, «
qatań belgilengen nızam-qaǵıydalar
» 
degen mánisti ańlatadı.
«Avesto»nıń dáslepki bólimi 
eramızǵa 
shekemgi IX–VIII ásirlerde
payda bolǵan.
Zardushttıń násiyat tekstleriniń hámmesi 
biziń 
eramızǵa shekemgi III ásirde
21 kitapqa 
jıynalǵan, bul kitaplar «Avesto»nıń tiykarın 
quraǵan edi. «Avesto» tekstlerine túsinik bolsa 
«Zand» dep júrgiziledi. 
Alımlardıń izleniwleri nátiyjesinde búgin-
gi kúnde biz zardushtiylerdiń muqaddes 
kitabı «Avesto» tekstleri menen tanısıw 
imkaniyatlarına iye boldıq. Francuz alımı 
A.Dyuperron
birinshi mártebe «Avesto»nıń 
ayırım bólimlerin awdarıw baxtına miyasar 
bolǵan.

---

82