«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Qızıltepa gúlal 
ıdısları
Áyyemgi 
Baktriya úy-
qorǵanı
Surxandárya 
oypatı.
 B.e.sh. 
VII
–
IV ásir
ya) sıyaqlı áyyemgi qalalardı izertlegen. 
Ózbekistannıń bunday áyyemgi qalaları qan-
day kóriniske iye bolǵan?
Áyyemgi qalalarǵa qorǵanıw diywalları 
menen qorshalǵanlıǵı. Qalada hákim ja-
saytuǵın qorǵan bolǵan. Qorǵanda qam 
gerbishten qurılǵan úlken saray jaylasqan. 
Diywaldıń múyesh minaraları hám oq atıw 
ushın arnawlı orınları da bolǵan. Qala ishker-
isinde úyler hám ónermentshilik ustaxanaları 
jaylasqan.
Qalalardıń bir toparı sawda hám ónerment-
shilik orayları bolsa, basqaları bólek rayon 
hám wálayatlar orayları esaplanǵan.
Áyyemgi mámleketler
Eramızǵa shekemgi VII ásirde 
shólkem-
lesken Áyyemgi Baktriya mámleketi Orta Azi-
ya aymaǵında áyyemgi mámleketlerdiń biri 
bolıp esaplanadı. Marǵiyana hám Sogdiyana 
da Baktriyanıń siyasiy hám mádeniy tásirinde 
bolǵan. 
Bul dáwirlerde Surxandárya, Qashqadárya, 
Zarafshan alapları áyyemgi qalalar ra waj lan-
ǵan. Qızıltepa, Uzınqır, Jerqorǵan hám Afrasi-
yab ornında Baktriya hám Sogdtıń oraylıq 
qalaları jaylasqan. 
Bul áyyemgi qalalar jası 2700 jıldan kem 
emes.
Jáne bir áyyemgi mámleket Xorezm 
aymaǵında duzilgen. Bul mámleket Xorezm-
nen tısqarıda bolǵan jerlerdi de birlestirgen. 
Áyyemgi Xorezm oraylarınıń biri Gúzeliqır 
qalası bolǵan. 
Ol qalıń hám bekkem qorǵanıw diywalları 
menen qorshalǵan. Xorezmniń diyqanshılıq 
penen shuǵıllanǵan xalqı hár qıylı úy 

---

79
Áyyemgi 
qalanıń
qaldıqları
Tayanısh konspekt
eramızǵa shekemgi VII–VI ásirler – sog-
diylar, baktriyalılar, xorezmiyler, saklar, 
massagetler
Sogdiyana
Xorezmiya
Baktriyana (Baktriya)
Ámiwdárya – massagetler, Sırdárya – 
sak lar
B.e.sh. VII ásir – Áyyemgi Baktriya mám-
leketleri: Qızıltepa, Jerqorǵan, Uzın qır, 
Afrasiyab Xorezm – Gúzeliqır
→
→
→
→
→
→