X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

kasalliklarda rivojlanishi m um kinligi ana shu o'xshashliklarga
asoslangandir.
G LO M ERU LO N EFR IT
Nefrit deganda buyrak to'qim asining yalligManish yoki immun
yalligManish natijasida kelib chiqadigan diffuz shikastlanishi
tushuniladi. Nefritlar katta guruhni tashkil qilib, ularning ichida
eng ko'p tarqalgani glomerulonefritdir. Bu kasallikda buyraklardagi
deyarli barcha koptokchalar shikastlanib, bu esa o 'z navbatida
kanalchalar va tomirlar faoliyatining o'zgarishi bilan kechadi. Ke­
chishi bo'yicha o'tkir va surunkali diffuz glomerulonefritlar farq­
lanadi.
1. 
O'tkir diffuz glom erulonefrit o'zin in g keskin boshlanishi,
oliguriya, proteinuriya, azotem iya, arterial gipertenziya, gem a­
turiya, gipoproteinem iya ya boshqa belgilam ing rivojlanishi bilan
ifodalanadi. U n i keltirib chiqaruvchi sabab bo'lib asosan strep-
tokokklar, an iq rog'i, A. guruhga kiruvchi g em o litik strep to-
k o k k n in g 1 2 -sh ta m m i h is o b la n a d i. Bu s h ta m m n i buyrak
koptokchasi m em branasiga ta ’sir qiluvchi maxsus «nefritogen»
shtam m ham deyiladi. Organizm ning sham ollashi, turli xil into-
ksikatsiyalanishi, unga har xil vaksinalar yoki zardobning yubori-
lishi ham bu kasallikning kelib chiqishida m uhim o'rin tutishi
m um kin.
279

---

Patogenezi. 
Streptokokka qarshi hosil boMgan antitanachalar
nafaqat mikroblafga, balki koptokchalar membranalariga ham
ta ’sir ko'rsatadi, chunki ularning antigen tu zilishi bir-biriga
o'xshash deb hisoblanadi. Natijada membrana tuzilm alari sh i-
kastlanib, ular autoantigenlarga aylanadi. Autoantigenlar hosil