X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

ataladi. Ko'rsatilgan yetishmovchilik kelib chiqishi jihatidan tug'ma
va orttirilgan bo'lishi mumkin.
Tug'ma yetishm ovchilik, odatda, irsiy belgilar orqali o'tib,
bu belgilar qayta so'rish uchun zarur bo'lgan ferm entlar kam-
chiligiga olib keladi.
Orttirilgan yetishm ovchilik esa ko'p om illar tufayli kelib ch i­
qishi mumkin:
a) birlamchi siydik tarkibida qayta so'rilishi lozim bo'lgan m od­
dalarning haddan tashqari ko'pligi;
b) reabsorbsiya jarayonida ishtirok etadigan ferm entlam ing u
yoki bu zaharli m oddalar ta ’sirida susayishi va yo'qolishi;
d) qayta so'rilish jarayonini boshqaruvchi gorm onlar va turli
biologik faol m oddalar miqdorining o'zgarishi;
e) va nihoyat, yallig'lanish, im m un-allergik, toksik va boshqa
ta’sirlar ostida nefron naychalari va yig'uvchi naychalarda sodir
bo'lgan chuqur struktur o'zgarishlar.
Ko'rsatilgan barcha omillar turli buyrak kasalliklari va buyrak­
dan tashqari bo'ladigan kasalliklarda birgalikda kelishi mumkin.
278

---

ASOSIY BUYRAK KASALLIKLARI VA 
SIN D RO M LA RIN IN G TASNIFI
Buyrak kasalliklarining asosida turli-tuman tabiatga ega boMgan
patologik jarayonlar, jum ladan, yalligManish, im m unoallergik
o'zgarishlar, m ahalliy qon aylanishi, modda alm ashinuvining
buzilishi, o'sm alar paydo boMishi va boshqalar yotadi. A m m o
turli etiologik omillar va patologik jarayonlar ko'pchilik hollarda
buyraklarda bir-biriga o'xshash boMgan morfologik va funksional
o'zgarishlarga olib kelishi mumkin. Turli darajada shakllanadigan
klinik sindromlarning (buyrak yetishmovchiligi, nefrotik sindrom)
har xil buyrak kasalliklarida yoki buyrakdan tashqari boMgan