X. O. Eshchanov kimyo qo’llanma

Orbital kvant son tushunchasi A.I.Zommerfeld tamonidan 1916-yilda kiritildi.


Orbital—elektronning yadro atrofida eng ko’p harakatlanadigan hududidir.


Magnit kvant son—tashqi magnit maydonga kiritilgan atomning elektron qobiqlarining necha xil holatda bo’lishini tushuntiradi. Magnit kvant son m—harfi bilan belgilanadi. U manfiy, 0, musbat butun sonlarni qiymat sifatida qabul qiladi.

l=0 (s) m=0. l=1 (p) m= -1,0,+1

Spin kvant son –elektronning o’z o’qi atrofida harakatini ifodalaydi. Spin kvant son s-harfi bilan belgilanadi. U +1/2 [↑] va -1/2 [↓] qiymatlarni qabul qiladi.



Pauli printsipi -- bir atomda to’rtala kvant sonlari bir-biriga teng bo’lgan ikkita elektron bo’la olmaydi.

Kvant qavatidagi eng ko’p elektronlar soni N=2n² N—maksimal elektronlar soni, n—bosh kvant son.

n=1 bo’lsa, N=2*1² =2 .

n=2 bo’lsa, N=2*2²=8

n=3 bo’lsa, N=2*3²=18

Kvant qavatlar (pog’onalar) pog’onachalardan tuzilgan bo’lib, pog’onachada joylashishi mumkin bo’lgan elektronlarning eng ko’p soni - N_ℓ=2(2ℓ+1) ga tengdir. Bundan ko’rinadiki, agar ℓ=0 bo’lsa, X_ℓ=2(2∙0+1)=2, ya’ni s-pog’onachada 2 ta; agar ℓ=1 bo’lsa, X₁=6.