Valyuta kursi, to’lov balansi va uning taqchilligi

Valyuta kursi, to’lov balansi va uning taqchilligi
 
.
583 
b) 
Iqtisodiyotning siklli tebranishlari
. To’lov balanslarida mamlakat 
xo’jalik hayotidagi tebranishlar, ko’ta-
rilishlar va tushkunliklar o’z aksini 
topadi. Chunki mamlakat ichki iqtiso-
diyotiining holatiga tashqi iqtisodiy 
operatsiyalar bog’liq. Sanoat sikllari 
mexanizmi bilan bog’liq to’lov balan-
sining tebranishlari mamlakat ichki 
iqtisodiy 
siklli 
jarayonlarini 
bir 
mamlakatdan boshqa mamlakatlarga 
o’tib ketishiga ko’maklashadi. Ishlab 
chiqarishning o’sishi yoqilg’i, xom 
ashyo, jihozlar importining o’sishiga, 
pasayishi esa tovarlar olib kirish hajmining qisqarishiga olib keladi. Tovarlar, 
kapitallar, xizmatlar eksporti jahon bozori sharoitlarining o’zgarishiga molik 
bo’ladi. Xo’jalik rivojlanishining sustligida kapitalning chetga chiqishi ko’payadi. 
Iqtisodiyotning jadallab rivojlanishida, ya`ni foydalar o’sgan, mamlakatda kredit 
ekspansiyasi kuchaygan, foiz stavkasi ko’tarilgan paytda kapitalning chetga 
chiqishi pasayadi. 
Zamonaviy iqtisodiy tsiklning asinxronligi sababli uning tebranishlari to’lov 
balansiga to’g’ridanto’g’ri emas, balki egri ta`sir etadi. Jahon iqtisodiy inqirozlari 
u yoki bu mamlakatlar to’lov balanslarining yirik ko’lamdagi kamomadlariga olib 
keladi; 
v) 
Davlatning xorijdagi xarajatlarining o’sishi.
To’lov balansi uchun og’ir 
yuk bo’lib, turli siyosiy va iqtisodiy maqsadlarga qaratilgan, hukumatning tashqi 
xarajatlari hisoblanadi; 
g) 
Iqtisodiyotning militarizatsiyasi va harbiy xarajatlar
. AQShning to’lov 
balansida aks etadigan, xorijdagi xarajatlarining asosiy qismi harbiy maqsadlarga 
mo’ljallangan. Harbiy xarajatlarning to’lov balansiga egri ta`siri birinchi navbatda 
ularni ishlab chiqarish sharoitlari va iqtisodiy o’sishning sur`atlariga bo’lgan 
ta`sirida, harbiy bo’lmagan tarmoqlardan yulib olinayotgan resurlarda o’z aksini 
topadi. Agar eksport tarmoqlari harbiy buyurtmalar bilan bosib yuborilgan, 
tovarlarni chetga olib chiqishni kengaytirishga mo’ljallangan mablag’lar harbiy 
maqsadlarga yo’naltirilgan bo’lsa, mamlakatning eksport qobiliyati qisqaradi. 
Qurollarning o’sishi harbiy-strategik tovarlar shu jumladan, tinchlik vaqtidagi 
iste`mol me`yorlaridan ortiq bo’lgan hajmda ko’p turdagi hom ashyolar (neft, 
kauchuk, rangli metallar) importini oshiradi; 
d)