V. V. Mayskiy

Pilokarpin
- Janubiy Amerikada oʻsadigan oʻsimlikning alkaloidi. Preparat asosan koʻz 
kasalliklari amaliyotda mahalliy ta‘sir qiluvchi sifatida qoʻllaniladi. Pilokarpin qorachiqni 
toraytiradi va akkomodatsiya spazmini keltirib chiqaradi.
Qorachiqning torayishi(mioz) rangli pardani aylanma mushaklarini qisqarishi hisobiga 
amalga oshadi 
(parasimpatik tolalar bilan innervatsiyalangan).
Pilokarpin gavharning egriligining oshiradi. Buning sababi shundaki, sin boylamiga birikib 
turgan kipriksimon mushak qisqaradi va gavhar choʻziladi. Kipriksimon mushak qisqarishi 
hisobiga sin boylami boʻshashadi va gavhar boʻrtadi. Gavharning egriligini oshishi tufayli 
uning sinish qobiliyati oshadi, koʻz yaqin koʻrish nuqtasiga oʻrnatiladi 
(odam yaqin 
narsalarni yaxshi koʻradi va uzoqdagini – yaxshi koʻrmaydi)
. Ushbu holat akkomodatsiya 
spazmi deb ataladi. Bunday holda, makropsiya paydo boʻladi 
(kattalashtirilgan hajmdagi 
narsalarni koʻrish)
.
Oftalmologiyada, glaukomani davolashda koʻz tomchilari, koʻz moylari, koʻz plyonkalari 
koʻrinishidagi pilokarpindan foydalaniladi. Bu kasallik koʻz ichi bosimining koʻtarilishi 
bilan namoyon boʻladi va koʻrish qobiliyatining buzilishiga olib kelishi mumkin. 
Yopiq burchakli glaukomada pilokarpin koʻz qorachigʻini toraytirib, koʻz ichi suyuqligining 
koʻzning oldi kamerasining burchagiga sin boylami joylashgan qismiga 
(rangli parda va 
shox parda oʻrtasida)
kirishini yaxshilab ichki bosimni tushuradi (12-rasm). Sin boylami 
trabekulalari orasidagi kriptlar orqali 
(Fontanov boʻshliqlari)
koʻz ichi suyuqligining 
chiqishi kuzatiladi, soʻngra skleraning venoz sinusiga, yani 
Shlemm kanaliga
kiradi; ishki 
bosim pasayadi. Pilokarpin keltirib chiqargan mioz 4-8 soat davomida saqlanib turadi. 
Pilokarpin koʻz tomchilari shaklida kuniga 1-3 marta ishlatiladi. 
Ochiq burchakli glaukomada kipriksimon mushaklari qisqarishi hisobiga taranglik 
trabekulalarga oʻtib koʻz ichi suyuqligining chiqib ketishi yaxshilanadi; shu bilan birga 
trabekulyar tarmoq choʻzilib, Fontanov boʻshliqlari kattalashadi va koʻz ichi suyuqligining 
chiqishi yaxshilanadi. 
Ba‘zan pilokarpin kichik dozalarda (5-10 mg), bosh yoki boʻyin oʻsmalari nurli terapiyasi 
bilan davolash natijasida kelib chiqgan xerostomiyada 
(quruq ogʻiz)
, soʻlak bezlari 
sekretsiyasini yahshilash uchun ogʻiz orqali yuboriladi. 

---

90 
Manbaa:
@pharma_baza
Atseklidin
sintetik birikma boʻlib, pilokarpindan zaharliligi kam hisoblanadi. Atseklidin 
operatsiyadan keyingi ichak yoki siydik pufagi atoniyasida teri ostiga joʻnatish uchun 
buyuriladi.