V. V. Mayskiy

2. adrenergik sinapslarni bloklovchilar: 
a) adrenoblokatorlar (adreneretseptorlarni bloklovchilar), 
b) simpatolitiklar (noradrenalinning ajralishini kamaytiradi). 

---

111 
Manbaa:
@pharma_baza
Rasm.16.
 Adrenoretseptoral joylashuvi 
Adrenergik sinapslarni stimullaydigan vositalar 
4.1. Adrenomimetiklar 
Adrenomimetiklar quyidagilarga boʻlinadi. 
1) 
-adrenomimetiklar, 2) 
-adrenomimetiklar, 3) 
,
-adrenomimetiklar (bir vaqtning oʻzida 
va 
-adrenoretseptorlarni qoʻzgʻatadi). 
4.1.1. 
-Adrenomimetiklar 
1
-Adrenomimetiklar. 
Gq oqsillari orqali 
1
-adrenoretseptorlar silliq mushaklarda qoʻzgʻal-
ganda, PLC (PhosphoLipaza C) faollashadi, inositol-1,4,5-trifosfat darajasi oshadi, bu esa 
sarkoplazmik retikulumdan Ca
2+
ionlarini chiqarilishiga yordam beradi. Ca
2+
kalmodulin 
bilan oʻzaro ta‘sirlashganda, miozin yorugʻ(yengil) zanjiri kinazasi faollashadi. Miozin 
yorugʻ(yengil) zanjiri fosforillanishi va ularning aktin bilan oʻzaro ta‘siri silliq 
mushaklarning qisqarishiga olib keladi (6-rasm). 
1
-adrenomimetiklar asosiy farmakologik ta‘siri: 1) qorachiqning kengayishi 2) qon 
tomirlarining torayishi (arteriya va venada). 
1
-adrenomimetiklarga 
fenilefrin
(mezaton) kiradi. Fenilefrin eritmasi kon'yunktiva 
xaltasiga tomizilsa, qorachiq akkomodatsiya oʻzgarmasdan kengayadi. Bu koʻzning tubini
tekshirishda ishlatilishi mumkin. 
Fenilefrin vazokonstriktor va pressor modda sifatida ishlatiladi. Fenilefrinning vazo-
konstriktor ta‘siri otorinolaringologiyada, xususan, rinit (burun tomchilari) uchun ishlatiladi. 
Rektal shamlarda fenilefrin gemoroy uchun buyuriladi. Ba‘zida adrenalin oʻrniga lokal 
anestetiklar eritmalariga fenilefrin eritmasi qoʻshiladi. 
Vena ichiga yoki teri ostiga yuborilganda (shuningdek, ogʻiz orqali qabul qilinganda), 
fenilefrin qon tomirlarini toraytiradi va shuning uchun qon bosimini oshiradi. Bunday holda 
reflektor bradikardiya paydo boʻladi. Qabul qilish usuliga qarab bu moddaning ta‘sir qilish 
muddati 0,5-2 soat .Fenilefrinning pressor ta‘siri arterial gipotenziya uchun ishlatiladi. 

---

112 
Manbaa:
@pharma_baza
Fenilefrinni tayinlashga qarshi koʻrsatmalar: gipertoniya, ateroskleroz, qon tomirlari 
spazmlari.