3. Shartnomada yoki qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda
turaijoy arendasi shartnomasi ikkinchi tarafning talabiga binoan
sudning qarori bilan.
4. Qonunda nazarda tutilgan boshqa holatlarda.
Arenda haqini arendaga oluvchi tomonidan shartnomada
belgilangan muddatni o'tkazib ketma-kct ikki martadan ortiq to‘la-
maganligi uchun sud tartibida bekor qilinishiga olib kelishi
mumkin. Agar arendaga oluvchi zimmasidagi ushbu majburiyatni
o ‘z vaqtida bajarmaydigan bo ‘lsa,
shartnoma bekor qilinishi
mumkin. Shartnomaning bekor bo'lishi haqida gapirganda yana
shuni ta’kidlash kerakki, turarjoy arendasi muddatli shartnomadir.
Shu nuqtayi nazardan qaraganda shartnomaning muddati tugashi
bilan taraflardan birining talabi bilan ham shartnoma bekor bo‘lishi
mumkin.
Turaijoy arendasining qancha muddatga amal qilishi haqida
taraflar shannomada o ‘zaro kclishuvga erishishlari shart. Fuqarolik
kodeksining 6 12-moddasiga koTa, uy-joyni ijaraga berish
sharlnomasi besh yildan ortiq bolm agan muddalga tuzilishi, agar
shartnomada muddat koTsatilgan boimasa,
u besh yilga tuzilgan
deb hisoblanishi nazarda tutilgan.
Yuqorida aytib oiganimizdek. turaijoy arendasi shartnomasi
taraflar o ‘rtasida belgilangan muddatning tugashi bilan bekor
b o iishi mumkin. Taraflardan birining talabi bilan shartnoma
muddatidan oldin ham bekor qilinishi mumkin.
Turarjoy arendasi shartnomasining muddatidan oldin bekor
qilinishi unga muvofiq ravishda tuzilgan ikkilamchi arenda sharl-
nomasining ham bekorbo‘lishiga olib keladi. Shuningdek, birlamchi
arenda shartnomasining taraflar o'rtasida
belgilangan muddati
tugashi bilar u asosida tuzilgan ikkilamchi ijara shartnomasi ham
bekor qilinishi mumkin. Chunki, ikkilamchi arenda shartnomasi
haqidagi qoidalarda uning muddati birlamchi arenda shartno-
masining muddalidan ortiq bo'lishi mumkin emasligi nazarda
tutilgan edi.
Agar turarjoy arendasi shartnomasi haqiqiy emas deb topilsa,
unga muvofiq tuzilgan ikkilamchi arenda shartnomasi ham
haqiqiy emas deb topiladi. Turarjoy arendasini haqiqiy emas deb
topishda Fuqarolik kodeksining 113—128-moddalarida
nazarda
202
www.ziyouz.com kutubxonasi
tutilgan bitimlarni haqiqiy emas deh topishga oid qoidnlar
qo'llaniladi.
Har doim ham shartnoma muddatiningtugashi bilan shartnoma
bekor boMavermaydi. Muddat tugnshi bilan shartnomani bckor
qilish uchun taraflnrdan birining talabi boMishi zarur. Agar turaijoy
arertdasi shartnomasining muddati tugagan boMsn-yu, arendaga
oluvchi turatjoydan foydnlanishni davom ettirsa, taraflar shartno-
mani tugatish haqida bir-birlariga nisbatan hech qanday c'tiroz
bildirmasalar, sbarlnoma avval belgilangan
shartlar asosida qayta
tuzilgan deb hisoblanadi.
Turatjoy arendasi shartnomasini qayta tiklangnn deb topish
uchun quyidagi shartlarning mavjudiigi talab qilinadi:
1. Shartnomada belgilangan nuiddntning tugaganligi.
2. Garchi shartnomaning muddati tugagan bo Isa ham arendaga
oluvchi lurarjoydan amalda foydalanishni davom etlirayotganiigi.
3. Arendaga bcruvchi shartnoma mudciati o'tgunga qadar bunga
hech qanday e'tiroz bildirmaganligi.
4 Shartnomn taraflari o'rtasida hoshqacha tartib nazarda
tutilmaganligi.
Yuqorida berilgan shartlardan barchasi bir vaqtning o ‘zida
taraflar o'rtasida tuzilgan luratjoy arendasi shartnomasida mavjud
boMsa. ushbu shartnomani xuddi o ‘sha shartlar asosida qayla
tuzilgan deb hisobiash mumkin.
Turajjoy arendasi yuzasidan o ‘z zimmasiga olgan majburiyatni
lozim darajada bajargan arendaga oluvchi lurarjoy arcndasi
shartnomasini qayta tiklash masalasida
boshqa shaxslarga nisbatan
imtiyozli huquqqa cga boMadi.
Imtiyozli huquqqa dastlabki shartnomada o ‘z zimmasidagi
majburiyalni lozim darajada bajargan arendaga oluvchi ishlirok
etishi mumkin.
Fuqarolik kodeksining 553-moddasida imtiyozli huquq haqida
quyidagi qoida nazardn tutilgan:
Agarda qonun yoki shartnomada boshqacha tartib nazarda
tutilgan boMmasa, o ‘z majburiyatlarini lozim darajada bajargan
ijaraga oluvchi shartnom a muddati tugaganidan keyin yangi
muddalga mulk ijarasi shartnomasini tuzishda sharoitlar teng
boMgan hollarda boshqa shaxslarga
nisbatan imtiyozli huquqqa
2 0 3
www.ziyouz.com kutubxonasi
ega bo'ladi. Ijaraga oluvchi ijaraga beruvchini mulk ijarasi
shartnomasida belgilangan muddalda, agar shartnomada bunday
jmiddat belgilangan boMmasa, shartnomaning amal qilishi tamom
boMguncha oqilona muddatda bunday shartnomani tuzish istagi
haqida yozma ravishda ogohlantirishi lozim. Mulk ijarasi shart-
nomasini yangi muddatga tuzishda shartnoma shartlari
taraflarning
kelishuvi asosida o ‘zgartirilishi mumkin. Agar ijaraga beruvchi
ijaraga oiuvchi bilan yangi muddatga shartnoma luzishni rad etsa-
yu, ammii u bilan tuzilgan shartnoma muddati tugaganidan keyin
bir yil ichida boshqa shaxs bilan mulk ijarasi shartnomasini tuzsa.
ijaraga oluvchi o ‘z xohishiga ko‘ra yo tuzilgan shartnoma bo'yicha
Iniquq va majburiyatlar o‘ziga oMkazilishini va o‘zi bilan shartno-
mani yangilashni rad etish oqibatida o'ziga yetkazilgan zararning
toManishini yoki faqat zaraming o‘zi toManishini sud orqali talab
qilishga haqli.
Do'stlaringiz bilan baham: 
