ЎҚув адабиёти овқатланиш гигиенаси фани бўйича ўҚув қЎлланма профессор Г. И. Шайхова таҳрири остида

НОННИ ОРГАНОЛЕПТИК КЎРСАТКИЧЛАРИНИ БАҲОЛАШ
Ташқи кўриниши. Ноннинг юзаси текис, силлиқ хеч қандай ёриқларсиз бўлиши керак.
Ранги. Ноннинг ранги бир текис қизгиш жигарранг бўлиши керак. Ноннинг куйишига ва чала пишишига йўл қўймаслик керак.
Шакли. Тўғри, эзилмаган, ёйилмаган бўлиши керак.
Ноннинг юмшоқ қисмининг ҳолати. пишиш даражаси, ғоваклиги ва эластиклиги ҳисобга олинади.
Хиди. Ноннинг хиди уннинг нави ва турига боғлиқ.
Таъми. Ёқимли, нордон хам шўр хам бўлмаслиги, чайналганда қисирламаслиги керак.
Текшириш учун намуна олиш
Лабораторияда текшириш учун ўртача намуна олинади. Ўтача намуна олиш учун бутун партияни кўздан кечириш лозим. Намуна учун турли хил нонлардан қўйидагича тартибда олинади:
1. 500 г дан оғир – 1 дона.
2. 200-400 г вазнли нонлар учун – 2 дона.
3. 200 г дан кам бўлган нонлар учун – 4 дона.
Намунани нон пишгандан кейин 3 соатдан 12 соатгача бўлган вақт давомида олиш лозим.


НОННИ ФИЗИК КИМЁВИЙ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ БАҲОЛАШ
Ноннинг намлигини аниқлаш. Қуритиш шкафида олдиндан қуритиш ва техно-кимёвий бюксли қопқоқли металл тарозига 5 гр нон бўлаги олинади. Бунинг учун ноннинг 4 жойидан кесиб олинади: ўрта, юқори ва пастки пўстлоғидан 1 см ичкарида бўлиши керак. Олинган бўлакларнинг умумий оғирлиги 12-15 гр бўлиши керак. Кесилган нон бўлакчалар пичоқ билан майдаланилади, 5 гр намуна тортиб олинади. Қуритиш шкафида 130 ⁰С да 45 минут давомида қуритилади. Сўнг бюксни қуриган шкафдан олиб, усти қопқоқ билан ёпилади, эксикаторларга жойлаштирилиб совутилади. Сўнг ўлчанади ва формулага қуйиб топилади:
( а – b )
X = -------------------- х 100%
с

Х – намлиги

а – қуритилишдан олдинги бюкснинг вазни
b – қуритилишдан кейинги бюкснинг вазни
с – ноннинг граммлардаги вазни.
100 – фоиздаги ҳисоби
Намлик буғдой унидан тайёрланган нонда - 47%, жавдар унидан тайёрланган нонда- 49% дан ошмаслиги керак (4.7.1-жадвал).