Усмонхон алимов

«
Сизларни 
(шу дин учун)
 У танлади ва динда сиз-
ларга бирор ҳараж 
(қийинчилик)
 қилмади»
(Ҳаж, 78)
.
Зарурат бўлса, икки киши орасига изн сўраб ўтириш 
мумкин. Амр ибн Шуайбдан ривоят қилинган ҳа диси 
шарифда: “Икки киши орасини изнсиз ажратиш ҳалол 
эмас”, дейилган.
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

193
Кейин келган охирига ўтиради
Жобир ибн Сумратадан (розияллоҳу анҳу) ривоят 
қи линади: “Биз суҳбат пайтида Пайғамбар (соллал ло­
ҳу алай ҳи ва саллам) ҳузурларига келганимизда охир­
ги жой га ўтирардик” 
(Абу Довуд ва Имом Термизий ри-
вояти)
.
Бу жойда оддий одам келганлигига ишора қилин ган. 
Аммо мажлис давомида аҳли илм ёки мартабаси улуғ ки­
шилар келадиган бўлса, бундай пайтда ҳозир бўлганлар 
ёки уй соҳиби уларни муносиб ўринга ўтқизишида зарар 
йўқ. Чунки бу одат Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи 
ва саллам): “Инсонларни ўз ўр ни га ўтқизинглар”, деган 
ҳадисларига мувофиқ бўлади.
Юқорида Абдул Қайс элчилари Пайғамбаримиз 
(сол лаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига келганида 
қан дай олқишлаганлари ва бағрикенглик қилганлари, 
улар нинг бошлиғи Мунзир ибн Оизга илтифот қилиб 
ўнг томон ларига ўтқизганлари ҳақида ҳам айтиб 
ўтилди.
Бошқалар ҳузурида сирлашмаслик
Абдуллоҳ ибн Масъуддан (розияллоҳу анҳу) ривоят 
қилинади:
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Агар уч 
киши бўлсангиз, икки киши учинчи одам олдида шивир­
лашмасин, уни хафа қилади” 
(Имом Бухорий ва Имом 
Муслим ривояти)
.
Чунки учинчи киши суҳбат мавзуи дан гумон қилиши 
ёки унга бефарқ бўлганларидан хафа бўлиши мумкин. 
Оқибатда сирлашган, шивир лаш ганлар бир кишининг 
қалбига озор етишига сабаб чи бўлади. Аммо икки киши­
ни ёки ундан кўпини суҳ батдан четда қолдириб, икки ки­
ши сирлашса бўлади.
www.muslim.uz

---

194
Оилада фарзанд тарбияси
Ким ташқарига чиқиб қайтса, ўз ўрнига ўтириши 
мумкин