Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

205
Малол ва халал бермайдиган сўзларни гапириш
Сўзлаш ва муомала маданиятининг ўзига хос, адо 
қи линиши лозим бўлган ҳақлари бўлиб, улардан бири 
гапни ўта қисқа баён қилмасликдир. Бундай сўзлангани­
да эшитувчининг тушуниши қийинлашиб, суҳбатдан қа­
ноат ҳосил қилмайди. Ҳақлардан яна бири эса гапни жу да 
узун қилиб, эшитувчини малоллантириб қўй масликдир. 
Гап меъёридан ортиқ узун бўлганида ҳам, эшитувчи 
сиқилиб, уни тинглашга рағбати кескин пасаяди. Бундай 
сифатларни ҳам жаноб Сарвари оламдан ўрганамиз.
Имом Муслим Жобир ибн Сумратадан (розияллоҳу 
анҳу) ривоят қилади: “Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам) билан бирга намоз ўқир эдим. Ул зотнинг на­
мозлари ва хутбалари ўртача бўларди.”
Имом Аҳмад ва Абу Довуд Ҳаким ибн Ҳизомдан (рози­
яллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Расулуллоҳ (сол лаллоҳу 
алайҳи ва саллам) билан бирга жума намозида бўлдим. 
Ул зот ҳассага ёки найзага суяниб, Аллоҳга ҳамд ва са но 
айтиб, енгил, ширин ва муборак сўзлар айт дилар.”
Имом Бухорий ва Имом Муслим “Саҳиҳ” китоб ларида 
келтиришади. Ибн Масъуд ҳар пайшанба куни бизга 
сўзлаб берарди. Бир киши туриб: “Эй Абу Аб дураҳмон, 
бизга ҳар куни сўзлашингизни хоҳлайман”, деди. Шун
­
да Ибн Масъуд: “Сизларга малол келиб қо лишини ёмон 
кўришим мени бундан қайтарди”, де ди.
Шу мавзуда ҳазрат Алининг (каррамаллоҳу важ ҳаҳу) 
қуйидаги бир шеърини келтирамиз:
Қалбу аъзолар малолланар албат,
Қалб учун истанг илму маърифат.
Сўзловчига эътиборли бўлиш
Бу одобдан мақсад сўзловчи бутун вужуди билан тинг­
ловчиларга юзланишидир. Чунки гапираётган ки ши 
диққату эътиборини қаратгани да, эшитув чи лар га мақ­
сад ва мазмун янада яхшироқ тушунарли бў лади.
www.muslim.uz

---

206
Оилада фарзанд тарбияси
Амр ибн Ос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Ра­
сулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қавмга юзланиб, 
қавмнинг хатоларини айтар эдилар. Қавм эса у кишига 
бу юзланишлари туфайли ошно бўларди”