Усмонхон алимов

 :َلاَق ِسِل ْجَمْلا َنِم َموُقَـي ْنَأ َداَرَأ اَذإ َمَّلَسَو ِهْيَلَع ُللها ىَّل َص ِللها ُلوُسَر َناَك
 ، ” َكْيَلإ ُبوُتَأَو َكُرِفْغَـتْسَا َتْنَأ َّلاِإ َهَلِإ َلا ْنَأ ُدَهْشَأ َكِدْمَحِبَو َّمُهَّللا َكَناَحْبُس
 :َلاَق ؟ى َضَم اَميِف ُهُلوُقَـت َتْنُك اَم ًلاْوَـق ُلوُقَـتَل َكَّنِإ ِللها َلوُسَر اَي :ٌلُجَر َلاَقَـف
” ِسِل ْجَمْلا يِف ُنوُكَي اَمِل ٌةَراَّفَك َكِلَذ
«
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) маж лис­
дан туришни хоҳлаганларида:
 
“Субҳанака Алло ҳумма ва 
биҳамдика ашҳаду анла илаҳа илла анта ас тағфирука ва 
атубу илайка”,
 
дедилар
»
.
(
Маъноси:
“Парвардигорим, сенга тасбеҳ ва ҳамд ай­
таман, сендан бошқа илоҳ йўқ, сенга истиғфор айтаман 
ва сенга тавба қиламан”.)
 
Бир киши: “Ё Аллоҳнинг Расули, сиз бу сўзни ҳеч айт­
маган эдингиз, нега айтдингиз?” деди.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
 
“Бу маж­
лисда бўлган нарсага каффорат бўлади”, дедилар.
www.muslim.uz

---

196
Оилада фарзанд тарбияси
Киши бир жойга борганида инсонийлик боис бирор 
ножўя сўз гапириб қўйиши, билмаган ҳолда ўтирган­
лардан бирининг дилига озор бериб қўйиши ёки меҳмон­
дорчилик одобларидан четга чиқиши мумкин. Бундан 
ташқари, шайтони лаъин турли гу мону хаёл ларни қалбга 
келтириб, васваса қилиб, ўтир ганлар ёки уй эгаси ҳақи да 
бўлар­бўлмас гумонларга бориш эҳти молдан холи эмас. 
Баъзилар бор, хонадонга кириши билан ҳар томонга 
аланглаб, не бир ўйларга бормай ди лар: “Бунча нарсани 
қаердан топди экан?”, “Дастур хонини тузукроқ қилса 
бўлмасмиди?”, “Тао ми нинг мазаси йўқ” қабилидаги ўй­
гумонларда бў лади. Бу жу да ёмон одат саналади. Ана 
шундай ха толарни ювиш мақсадида, жойидан қўзғала­
ётганида ушбу каффорат дуоси ўқилади.
СЎЗЛАШИШ ОДОБИ
Аллоҳ инсонларга сўзлаш неъматини ато этган. Улуғ 
зотлар бундай дейишган: “Инсон молу дунёси билан ях­
шилик қилмоқчи бўлса, бойлиги бир кунда тугаб қо лиши 
мумкин. Аммо инсонда бир хазина бор, қанча сарфлага­
ни билан тугамайди. У ширин сўздир”.
Ҳадиси шарифда: “Ким агар бировнинг айбини айтиб, 
одамларга ошкор қилса, то ўзи ҳам шу айбни қил масдан 
дунёдан кетмайди”, дейилган.
Биз ҳар бир айтган сўзимиз учун масъулмиз. Боязид 
Бистомий Аллоҳни зикр этишдан аввал “дунё сўзларини 
сўзлаган эдим”, дея оғизларини уч бора ювар эканлар. 
Одамлар зоҳиран гурунг шаклидаги ғийбатлар нинг бо
­
тиний оламда номаи аъмолига гуноҳ бўлиб битилаётга
­
нидан ғофилдирлар.
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтган
­
лар: “Жим турмоқдан суҳбатлашиш яхши, ёмон суҳбат­
дошдан ёлғизлик яхши”.
Оилада ёки инсонлар орасидаги нохушликлар кўпин­
ча қўпол сўз оқибатида содир бўлади. Бунинг аксича, 
кўпгина муваффақиятларнинг омили ширин сўздир. Шу
­
www.muslim.uz

---