Urganch davlat universiteti tarix fakulteti

III-Bob. O’rta Osiyoda XIV-XIX asrlarda feodal davlatlari.

3.1-§ Amir Temur va Temmuriylar davri davlatchiligi.

3.2-§ O’rta Osiyoda siyosiy tarqoqlik sharoitida sulolaviy boshqaruv.

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar va manbalar.
Ilova


Kirish.

Masalaning dolzarbligi:

Birinchidan-O’zbekistonning mustaqillikka erishuvi xalqimizning asrlar davomidagi azaliy orzusi bo’lib kelgandi. Nihoyat xalqimizning bu orzusiga mustaqil davlat boshlig’i Respublika prezidenti Islom Karimov boshchiligida erishilib, mamlakatimizning siyosiy-iqtisodiy qudratini ijtimoiy turmushimizning barcha sohalarida yuksaklikka ko’tarishda har qachongidan ham faol mehnat qilib, ozod mehnat gashtini surmoqda.

Ikkinchidan-istiqlol tufayli xalqimiz o’zining boy qadimiy tarixi, madaniyati, san’ati, ma’naviy dunyosini yangidan kashf qilib, uning ochilmagan yangi qirralari yoritilmoqda. O’zining dunyoga ma’lum ilm-fani, san’ati, madaniyati va tarixiga mustaqillik tufayli sharqona nuqtai-nazardan qarash ayniqsa, istiqlol mevasi bo’lgan yosh avlodga shu go’zal vatan farzandi bo’lishdek yuksak g’urur baxsh etadi.

Uchinchidan-1991-yil 31-avgustda Respublika prezidenti Islom Karimov davlat mustaqilligini butun dunyoga e’lon qilganda, jamiyatimiz hayotiga O’zbekiston davlati, o’zbek davlatchiligi tushunchalari qayta kirib kelgandi. ,,Davlatchilik” o’zbek xalqi tarixi uchun yangilik emas, ammo 130 yillik (XIX asrning 60-yillari-1991-yil) mustamlaka davrida so’nggi bir necha avlod nazdida davlat, davlatchilik tushunchasi umuman unut bo’lgandi. Bunga hech bir ajablanmasa ham bo’ladi. Chunki mazkur davrda davlatning o’zi yo’qqa chiqarilgandi”¹. Respublika prezidenti o’z nutqida: ,,O’zbekiston kelajagi buyuk davlat, bu mustaqil, demokratik, huquqiy davlatdir. Bu insonparvarlik qoidalariga asoslangan, millat, din, ijtimoiy ahvol, siyosiy e’tiqodlaridan qat’iy nazar fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini ta’minlab beradigan davlatdir”². -deb ko’rsatdi.

Darhaqiqat, Islom Karimov mustaqil davlatning muhim xususiyatlarini ko’rsatar ekan uning umuminsoniy ahamiyat kasb etishi kelajakda jahonning buyuk davlatlari qatoridan yuksak o’rinlarni egallashini his qilish qiyin emas.

Xo’sh-shunday ekan tarix xotirasi, xalqning jonajon o’lkaning, davlatimiz hududining xolis va haqiqiy tarixini tiklash milliy o’zlikni anglashni, ta’bir joiz bo’lsa, milliy iftixorni tiklash va o’stirish jarayonida muhim o’rin tutadi.

To’rtinchidan-ta’kidlash joizki, tarix millatning haqiqiy tarbiyasiga aylanib bormoqda. Buyuk ajdodlarimizning ishlari va jasoratlari tarixiy xotiramizni jonlantirib, yangi fuqarolik ongini shakllantirmoqda. Ahloqiy tarbiya va ibrat manbaiga aylanmoqda. Shuningdek, prezidentimiz tarixchi olimlar bilan istiqlolning ilk yillarida erishgan natijalar sifatida ,,eng avvalo temuriylar davri, XIX asr oxiri XX asr boshlari tarixi yangidan kashf qilindi. Shuni esda tutish muhimki, o’tmishimizni ,,oqlash’’ vazifalari umuman olganda bajarib bo’lindi. Xozir esa asosiy vazifa tarixiy tahlilni ilmiy jihatdan holisona va halol amalga oshirishdan iboratdir’’¹-deb ta’kidlagandi. Darhaqiqat ushbu talablar davlatchiligimiz tarixiga bevosita bog’liqdir. Aynan shu boisdan Islom Karimov 1998-yil 26-iyunda O’zbekistonning tarixchi olimlari va ommaviy axborot vositalari hodimlari bilan uchrashuvda tarixchi olimlar oldida o’zbek davlatchiligi tarixi qachon va qayerda boshlangan?-degan savolni qo’ydi.

Bunday ilmiy va siyosiy ahamiyatga molik savolning qo’yilishi bejiz emasdi. Uchrashuvda tariximiz madaniyat va ma’naviyatimizga bog’liq boshqa masalalar ham qo’yildiki, bunga talab darajasida javob topish zarur edi.