Uo‘K 35. 9: 632. 9(575. 12) Kbk 42. Z—74

18-rasm. Burishgan soxtaqalqondor (Eulecanium rugulosum
Arch.). A - burishgan soxtaqalqondorning o 'simiik tanasida joy-
lanishi 07.05.2019-y., B - soxtaqalqondorning tuxumlari (Andijon
davlat universiteti 15.04.2019-y.).
Tadqiqotlar olib borilgan hududlar (ADU, Botanika bog‘i,
2018-yil 15.04, Ulug‘nor baliqchilik xo‘jaligi, 15.05.2018-y.)da
o‘sayotgan behi - Cydonia oblonga, olma - Malus domestica, oq
tol - Salix alba lardagi ozuqa o‘simliklarida yashovchi Eulecanium
rugulosum turi ustida o‘tkazilgan tadqiqotlarda ular daraxtlarning
3-yillik hamda yosh novdalarida sharsimon va tarqoq holda, ba'zan
kurtakning novdaga birikkan joyida 5-6 tadan boTib, siyrak koloni-
ya hosil qilib joylashganligi kuzatildi.


83




Andijon davlat universiteti botanika bog‘idan olingan sox- taqalqondoming namunalar bo‘yicha morfometrik ko‘rsatkichlai i o'rganilganda, 10 ta namunaga nisbatan natijalar hasharot bo'yining o'rtacha arifmetik qiymati ( x=4,6)ni, soxtaqalqondor tanasining em bo‘yicha natijalar esa 3,7 ni tashkil etdi.
Ulug‘nor tumanidan olingan namunalarda esa urg'ochilarining bo‘yini o‘rtacha kattaligi x=6,7 ni, x=5,5 natija esa hasharotning eni bo‘yicha o‘rtacha arifmetik qiymatini tashkil qildi (Ulug‘nor baliqchilik xo‘jaligi, 15.05.2018-y.).
Yuqoridagi mulohazalar, burishgan soxtaqalqondorning turli ekologik hududlardan olingan namunalaridagi morfometrik farq- lanishlari, har xil iqlim sharoiti va ozuqa o‘simligi bilan bog‘liq bo'lishini ko‘rsatadi.
A.D.Arxangelskayaning (1937) ko‘rsatishicha, bitta urg‘ochi soxtaqalqondor 1000-1500 tagacha, K.Zokirov (1972)ning ma’lumotlarida 2000 tagacha tuxum qo‘yishligi ko‘rsatilgan. Aynan ushbu soxtaqalqondor tuxumlari soni Armanistonda bu ha- sharot 1500 ta (Tep-fpnropflH, 1956), Olma-Ota atroflarida 1500 tadan (MarecoBa, 1953) 2682 tagacha (EopoBHKOBa, 1969) tuxum qo‘yishligini ko‘rsatishadi.
Burishgan soxtaqalqondoming tuxum qo‘yish davri aprel oyi- ning ikkinchi dekadasiga to‘g‘ri keladi. Lichinkalaming tuxumdan chiqish davri esa may oyining birinchi dekadasidan boshlanadi. Hi- soblashlarimizda urg‘ochilar o‘rtacha 1500-2000 tagacha tuxum qo‘yishi aniqlandi (Botanika bog‘i, 29.03.2018-y.).


84

■ A.D.Arxangelskaya (Markaziy Oslyo 1937 y.)