Universiteti voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, M. A. Qdirova

Tayyorlov mashqlari
M ash q larn in g asosiy vazifasi sak ro v ch an lik va ta y an ch siz 
holatda harakat uvgTinligini rivojlantirishdan iborat.
1. Ikki oyoq bilan depsinib, ilib q o !yilgan predm etga q o 'l 
tekkizish. Sakrash k o 'p m arotaba qaytariladi.
2. K oT ish va to vu sh sig n a llarig a m uvofiq y o n to m o n g a
harakatlanib, yuqoridagi m ashqni bajarish.
3. «Kim tezroq» harakatli o ‘yini.
4. T o T ustida va undan uzoqroqqa ilib q o ‘yilgari to 'p iarg a 
q o ‘1 tekkizish (to T ustidan qo'llarni o ‘tkazish m aqsadida).
Yaqinlashtiruvchi mashqlar
1. T u rgan jo y d a n va yon to m o n la rg a h a ra k a tla n ib to 's iq
q o ‘yishni im itatsiya qilish. H arak atlan ish d a oxirgi qad am bir 
vaqtning o ‘zida sakrash qadam i bo'lishiga e ’tib o r berish.
2. T o T ustiga ilib q o ‘vilgan to 'p iarg a to ‘siq q o ‘yish.
3. Maxsus tum b a ustida turgan holatda sherigi tashlab bergan 
( to T u stiga) to 'p ia rg a to 's iq q o 'y is h . Q o ‘lla r p an jasi, k afti, 
barm oqlar harakatiga diqqat qaratiladi.
4. H u ju m zarb a larig a to 's iq q o 'y ish . D astlab beigilangan 
yo'nalish bo 'yicha. 0 ‘zlashtirish darajasiga qarab m ashq boshqa 
variantlarda ham qoMlaniladi.
Texnika bo‘yicha mashqlar
1. 
O 'zi tashlab bergan to 'p larg a berilgan hujum zarbalariga 
to 'siq qo'yish.
64

---

2. 4, 3, 2 -zon alardan berilgan hujum zarbalariga to 'siq q o ‘yish.
3. H a ra k a tla n is h d a n s o 'n g t o ‘siq q o 'y is h . D astlab zarba 
kutilayotgan joydan 1 rn, so"ngra —3 m narida turiladi.
4. T o 'siq qo'yish m usobaqalari.
H ujum zarbalarini berish iloji b o rich a t o ‘siq qo'yish bilan 
am alga oshirilishi zarur.
4.4. 0 ‘rgatishda qo‘llaniladigan namunaviy texnologik
xaritalar va texnik vositalar
Voleybol m ashg‘ulotlarini tashkil qilish va o 4 kazishda o'ziga 
xos b o 'lg an jih o zlar ham da asbob-anjom lardan foydalaniladi. Bu 
jih o zlar va asbob-anjom lar voleybol harakatlariga o'rgatish, hosil 
qilingan m alak alarni ta k o m illash tirish , sh u g 'u llan u v c h ila rn in g
jism oniy tayyorgarliklarini va jism oniy sifatlarini rivojlantirishda 
sam arali vosita hisoblanadi.
Jih o zlar va asbob-anjom larni t a ’sir ko'rsatish xususiyatlariga 
qarab ikki guruhga ajratish m um kin:
1) texnik-taktik tayyorgarliklar uchun;
2) jism oniy tayyorgarliklar uchun.
B irinchi gu ru h g a m an su b b o 'lg a n asb o b -an jo m larg a osm a 
to ‘p lar va to ‘pni m a ’lum bir holatlarda tutib turuvchi qurilm alar 
kiritilib, ulard an h a rak atlarn i o 'rg atish va tak o m illash tirish d a 
foydalaniladi.
Ikkinchi guruhga, asosan, te zk o rlik -k u ch va sakrovchanlik 
sifatlarini tarbiyalashda foydalaniladigan turli qurilm alar, to 'ld irm a 
to ‘plar, gantellar, sakrashda foydalaniladigan maxsus tum b alar 
kiritiladi.
O sm a to 'p la r dastlabki o'rgatishda ju d a kerakli vosita hisob­
lanadi. Voleybol to ‘piga charm li petlya o 'rn atilib , u sh n u r (rezin- 
ka)ga bog‘lanadi. K ronshteynga biriktirilgan blok yoki ilgakka to ‘p 
kerakli balandlikda o 'm atiladi.