Uning salomatligi

Eritrotsitlar (qizil qon tanachalari). Eritrotsitlar suyaklaming
k o‘mik qismida hosil bo‘ladi. Yetil- magan yosh eritrotsitlarda boshqa hujayralardagi singari yadro bo‘ladi. Yetilgan eritrotsitlarda yadro yo‘-
26- rasm. Qonni tindirish bosqichi:
1 — vena tomiridan endigina olinib pro­birkaga quyilgan qon; 2 — probirkada biroz turgan qon; 3 — sentrifugalangandan so'ng ikki qismga ajralgan qon (yuqoridagi rangsiz qismi — qon plazmasi, pastki quyuq qis­mi — qonning shaklli elementlari bor qismi).


27-rasm. Qonning shaklli elementlari:
1 — eritrotsitlar; 2, 8 —leykotsitlarning har xil turlari; 3 — eozinofil leykotsitlar; 4 — bazoffl leykotsitlar; 5, 6, 7— limfotsitlar;
9 — trombotsitlar.



qoladi, ya’ni odamning qoni tarkibidagi eritrotsitlar yadrosiz bo‘ladi. Ular o‘rtasi ozroq botiq, yumaloq shaklga ega. 1 mm³ qonda 4—6 million, o‘rtacha 5 million dona eritrotsit bo‘ladi. Eritrotsit- laming hosil bo‘lishi va soni normal miqdorda bo‘lishi odamning sog‘lig‘iga, ovqatlanishiga, jismoniy mashqlar bilan shug‘ullani- sliiga, quyoshning ultrabinafsha nurlarini yetarli qabul qilishiga bog‘liq. Ayniqsa, ovqat tarkibida oqsillar, temir moddasi, В guruhga kiruvchi vitaminlar yetarli miqdorda bo‘lishi zarur. Eritrotsitlar suyak ko‘migida hosil bo‘lib, qonga o‘tgandan so‘ng o‘rtacha 120 kun yashaydi. So‘ngra ular jigarda va taloqda parchalanadi. Parchalangan eritrotsitlardan ajralgan temir moddasi suyak ko‘migida yosh eritrotsitlar hosil bo‘lislii uchun sarflanadi. Parchalangan eritrotsit- larning gemoglobini tarkibidagi gem moddasi jigarda bilirubin moddasiga aylanib, o‘t suyuqligi hosil bo‘lishi uchun sarflanadi.
Eritrotsitlaming asosiy vazifasi organizmning barcha hujay- ralarini kislorod bilan ta’minlashdan iborat. Ular tarkibidagi gemoglobin o‘pkalardan kislorodni o‘ziga biriktirib hujayralarga yetkazadi, ularda moddalar almashinuvi natijasida hosil bo‘lgan karbonat angidridni yana o‘ziga biriktirib o‘pkaga olib boradi.
Eritrotsitlaming soni va ular tarkibidagi gemoglobin miqdo- rining kamayishi kamqonlik (anemiya) kasalligi deb ataladi. Bu kasallikning oldini olish uchun yuqorida aytilganidek, ovqat tar-