Uning salomatligi

©
rganizmning ichki muhiti va uning tarkibiy qismlari haqida so‘zlab bering.

Gomeostaz nima?

Issiq iqlim sharoiti organizmning ichki o‘zgarishiga qanday ta’sir ko‘rsatadi?

Qon qanday funksiyalarni bajaradi?

Qonning fizik-kimyoviy xossalarini ayting.

2. 
   — B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov
   

12. 
    §. Qonning tarkibi va shaklli elementlari
    

+ Shaklli elementlar, plazma
Probirkaga bir tomchi geparin moddasini tomizib, ustiga 2—3 ml qon quyib, sentrifugada bir necha minut davomida aylantirilsa, u ikki qismga: ustki qismida rangsiz qon plazmasiga, pastki qismida esa qonning qizil rangdagi quyuq qismi — shaklli elementlariga ajraladi (26- rasm).
Qon plazmasi. Qon plazmasi tarkibida oqsillar, yog‘lar, ugle- vodlar, mineral tuzlar, gormonlar, fermentlar, antitelolar bo‘ladi. Plazma tarkibida o‘rtacha 90—92 % suv, 7—8 % oqsillar, 0,9 % tuzlar, 0,1 % glukoza, 0,8 % yog‘ bo‘ladi.
Qonning doimiy harakati natijasida bu moddalar hujayralarga o‘tadi va o‘zlashtiriladi. Moddalar almasliinuvi natijasida hujayralarda hosil bo‘lgan qoldiq moddalar qonga o‘tib, ayirish organlariga yetkaziladi va tashqariga cliiqarib yuboriladi. Plazma tarkibidagi vi- taminlar, fermentlar, gormonlar hujayralarda moddalar almashi- nuvi jarayoni normal o‘tishida va antitelolar organizmni yuqumli kasalliklardan himoya qilishida muliim ahamiyatga ega. Shuning uchun ham qon yoki undan tayyorlangan plazma davolash maqsadida qo‘llaniladi.
Qonning shaklli elementlariga eritrotsitlar, leykotsitlar va trombotsitlar kiradi (27- rasm). Ular qonning quyuq qismini tashkil etadi.