Uning salomatligi

§. Qad-qomatning shakllanishi

+ Umurtqa pog‘onasining ahamiyati
Har bir odam tanasini o‘zi odatlangan holatda erkin tutishi qad-qomat deb ataladi. Qad-qomatning shakllanishida, ayniqsa, umurtqa pog‘onasining normal rivojlanishi muhim ahamiyatga ega. Normal holda bo‘yin va bel qismida umurtqa pog‘onasi biroz oldinga, ko‘krak va dumg‘aza qismida biroz orqaga egilgan bo‘ladi. Bu tabiiy egilishlar bir yoshgacha bo‘lgan bolalarda bo‘lmaydi. Bolaning tik turishi, yurislii, boshni tik tutishi natijasida asta- sekin bu egilishlar hosil bo‘ladi.
Qad-qomatning noto‘g‘ri shakllanishi bir necha xil bo‘ladi: egilgan, lordoz, kifoz, kekkaygan, skoliotik qad-qomat (23- rasm).
Qad-qomatning buzilishidan faqat odamning tashqi ko‘rini- shi o‘zgarmasdan, balki u ichki organlar (o‘pka, yurak, jigar, buyrak, oshqozon va ichak kabilar)ning rivojlanishi va funksiyasiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bunday odamlar jismoniy mehnat qilganida, jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanganida nafasi qisadi, yurak urishi tezlashadi, tez charchaydi va hokazo.
Bolaning qad-qomati normal shakllanishi uchun quyidagi gigiyena qoidalariga amal qilish kerak:

• 
  bolani yoshligidan tekis va biroz qattiqroq to‘shakda yotishga o‘rgatish lozim, yostiq pastroq bo‘lishi kerak. To‘shakning qalin va yumshoq bo‘lislii, yumshoq prujinali karavot, baland yostiq bolaning umurtqa pog‘onasi qiyshayib qolisliiga sabab bo‘ladi;
  
• 
  kicliik yoshdagi bolalar, boslilang‘ich sinf o‘quvcliilari uzoq vaqt bir joyda o‘tirmasligi, tik turmasligi, uzoq masofaga yurmasligi, og‘ir buyumlami ko‘tarmasligi, ayniqsa, doim faqat bir qo‘lida ish bajarmasligi kerak. Bularning barchasi bolaning umurtqa pog‘onasi va oyoq suyaklari egrilanib qolisliiga, qad-qomati buzilishiga sabab bo‘ladi (24-rasm);
  
• 
  bolalar va o‘quvcliilar bo‘ylariga mos parta, stol-stulda o‘ti- rishi kerak (maktabda, uyda dars tayyorlaganda, ovqatlanganda);
  
• 
  o‘quvcliilar parta, stol-stulda o‘tirganda quyidagi qoidalar- ga rioya qilislilari zarur: o‘tirganda gavdasi tik, yelkalari bir tekisda,