Eritrotsitlar biokimyosi

Eritrotsitlar

Tayyorladi:Ashiraliev Iqrorjon

Eritrotsitlar differensirovkasi

• Eritrotsitlar boshqa qon hujayralari singari polipatetn hujayralardan rivojlanadi
• Polipatent hujayralardan eritrotsit qatorini boshlab beruvchi unipotent hujayralarga aylanishini interleykin-3 stimullaydi. Interleykinlar kichik molekulali oqsillardan tashkil topgan gormonlar sitokinlar guruhiga kirib, T-limfotsitlar tomonidan sintezlanadi.
• Eritrotsitlarning keyingi asosiy ixtisoslashish jarayonini buyraklarda ishlab chiqariladigan eritropoetinlar stimullaydi.

Eritrotsitlar strukturasi

• Qizil qon huayralari yadrosiz hujayralar hisoblanadi.
• Hujayra tuzulishi disksimon, sharsimon, tikansimon, o’roqsimon, yassi va h.z ko’rinishlarga ega.
• Normada eritrotsitlar ikki tomoni botiq disk shalida bo’ladi. Bu tuzulishni gaz almashinish yuzasini kengaytiradi, kichik kapilyarlarda harakatini osonlashtiradi.
• Hujayra qobig’I ikki qavat libib va oqsillardan iborat. Lipid tarkibini asosan glitserofosfolipid, xolesterin, sfingofosfolipid, glioklipidlar tashkil qiladi. Oqsil tarkibiga 15 dan ortiq oqsillar kirib, ularning eng asosiysini spektrin, glikoforin, 3 tasma oqsillari tashkil qiladi

Spektrin

• Spektrin-periferik membranna oqsili bo’lib, membranna bilan ankirin oqsili vositasida nokovalent bog’ orqali bog’langan
• Spektrin ikki: alfa va beta-polipeptit zanjiridan tashkil topgan
• Ankirin- spektrinning beta-polipeptidi bian bog’lanib, uni plazmatik membranaga nokolavent bog’ orqaki biriktiradi. Ankirinning bir uchi spektrin bn bir uchi esa 3 tasma osqili bn bog’lanadi
• Spektrin oqsilining asosiy vazifasi eritrotsitlarning disksimon shaklini taminlash. Bu esa o’z navbatida uni kichik kapilyarlarda erkin harakatini ta’minlaydi

Glikoforin

• Gliforin-glikoproteid integral membrane oqsili bo’lib, faqat eritrotsitlar membranasi uchun xos.
• Tarkibi 20 dan oritq oligosaxaridlarni o’z ichiga oladi. Domen tuzilishga ega.
• Asosiy funksiyasi eritrotsit membranasida antigen sistemasi bo’lgan qon guruhlarini hosil qiladi, Eritrotsit yuzasiga manfin zaryadni beradi, retseptor vazifasini bajaradi, glikokaliksni hosil qiladi.

3 tasma oqsili

• 3 tasma oqsili-integral membrane oqsili
• Asosiy funksiyasi anionlar(Cl- va HCO3-) transporti. Bu funksiyasi passiv antiport usulida bajaradi. Bunda toqima va qon o’rtasida gaz almashinuvi natijasida hosil bo’lgan CO2 suv bilan reasiyaga kirishib dastlab H2CO3 hosil qiladi. Bu kislota darrov dissotsiyalanib HCO3- anionini hosil qiladi. Hosil bo’lgan bu anion plazmadagi Cl- anioni bn almashinadi.

Eritrotsitlar funksiyasi

• to’qimalarni kislorod bn ta’minlash
• To’qimalarda metobolizm natijasida hosl bo’lgan karbonat angidtirni o’pka to’qimasiga tashish
• Oqsil va dorivor moddalar rezervini ta’minlash
• Qonning buffer sistemasi tarkibiga kiradi

Eritrotsitlar metobolizmi

Gemoglobin

• gemoglobin_-odam va umurtqali hayvonlar eritrotsitlarida joylashgan rangli oqsil modda.
• Gemoglobin ikkita asosiy fnksiyani bajaradi:
• Kislorodni o’pkadan periferik to’qimalarga atshish
• Karbonat angidridn va protonni to’qimalardan o’pkaga tashish

Gemning tuzulishi

Eritrotsitlar metobolizmining buzulishi vakislorodninf zararli maxsulotlarining zararsizlantirilishi

E’tiboringiz uchun rahmat!!!

THANKS FOR ATTENTION!!!