Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

Dánekerlerdiń túrleri
Dánekerler gáptegi mánisi hám sintaksislik xızmetine qaray dizbeklewshi dánekerler hám baǵındırıwshı dánekerler bolıp eki toparǵa bólinedi.
Dizbeklewshi dánekerler: hám, taǵı, jáne, menen, da (de, te, ta), al, biraq, lekin, sonda da, sóytse de, degen menen, ya yaki, yamasa, bolmasa, álle, ne, meyli, ya bolmasa, gá, gáhi, birese, birde, bazda, geyde, ári hám t.b.
Baǵındırıwshı dánekerler: sebebi, sonlıqtan, óytkeni, nege deseń, sol sebepli, sol ushın, sonıń ushın, sonıń nátiyjesinde, eger, eger de, onda hám t.b.


Janapay
1. Sen de solay deyseń be? 2. Búgin bizler ketip qalsaq, erteń ol ketip qalmay ma? 3. Asawdı da arqa – moynın sıypalap úyretedi deydi ǵoy, sonı sen nege túsinbeyseń? 4. Men túsinip turman – aw, Ayımxannıń gúmanı ǵoy. (I. Q.).
Bul keltirilgen gáplerdegi dıqqat etilgen be, ma, de, da, ǵoy, aw kómekshi sózleri sózlerge yamasa gáplerge hár túrli qosımsha máni berip kelgen. Birinshi gápte be, ekinshi gápte ma, birinshi, úshinshi gáplerde de, da, úshinshi, tórtinshi gápte ǵoy, tórtinshi gápte aw kómekshileri qosımsha janapaylıq xızmet atqaradı. Olar ózleri qatnasqan gáp yamasa sózlerge sorawlıq, kúsheytiwshilik, ayırıw hám modallıq mánilerdi beredi.
Gápke yamasa gáptegi ózi qatnaslı sózlerge qosımsha máni beretuǵın kómekshi sózlerge janapay dep ataladı.
Janapaylar sóz túrlewshi hám sóz jasawshı qosımtalar menen ózgermeydi, gáp aǵzası bola almaydı.
Janapaylar gáp ishinde sóz hám gáplerge soraw, ayırıw – sheklew, kúsheytiw hám modallıq mánilerdi beredi.

25.2. Sózlerdiń mánisin anıqlań.
Intellektual boyliklari –
Modernizaciya –
Diversifikaciya –
Lokomotiv –
Raqobotdosh –
Investiciya –
25.3. Tapsırma. 1) Berilgen sózlerdi qaraqalpaqshaǵa awdarıń, mánisin túsindiriń.
2) Sózlik
shiddat –
murakkablashib –
taraqqiyotimizning –
dolzarb –
qodir –
buyuk –
samarali –
cho’qqilar –
dadil –
davati –
faravonligiga –
ezgu muddaoga –
barqaror –
tanazzulni –
nihol –
miqyosida –
salohiyatini –
Quvvai hofizasini –