Turkum: Ecaudata – Dumsizlar Oila

35-rasm. Baqaning arterial (A) va venoz (B) sistemasi:
A. 1-yurak qorinchasi, 2-o`ng yurak bo`lmasi, 3-chap yurak bo`lmasi, 4-arterial konus, 5-umumiy uyqu arteriyasi, 6-aorta yoylari sistemasi, 7-o`mrov osti arteriyasi, 8-orqa aorta, 9-umumiy yonbosh arteriyasi,10-son arteriyasi, 11-quymich arteriyasi, 12-ichaktutqich arteriyasi, 13-o`pka arteriyasi, 14- teri arteriyasi, 15-uyqu bezi, 16-tashqi uyqu arteriyasi, 17-ichki uyqu arteriyasi.
B. 1-venoz sinusi, 2-tashqi bo`yinturuq vena,3- ichki bo`yinturuq vena,4-terining katta venasi, 5-o`mrov osti vena, 6-oldingi kovak vena,7-keyingi kovak vena, 8-son venasi, 9-quymich venasi,10-yonbosh venasi, 11-buyrak qopqa venasi,12-ichak osti venasi,13-jigar qopqa venasi, 14-jigar venasi, 15-qorin venasi, 16-o`pka venasi,17-buyraklar.


Ovqat hazm qilish organlari. Og`iz teshigi serbar og`iz- xalqum bo`shlig`iga ochiladi. Og`iz-xalqum bo`shlig`iga xoanalari, hikildoq yorig’i, yevstaxiev nayining bir uchi va so’lak bezlarining chiqarish yo`llari ochiladi. Og`iz–xalqum bo`shlig`ining tagida til joylashadi. Tilning uchi og`iz turiga qarab kayrilgan. Til shilimshiq modda ajratadi, u hasharotlarni uchlash uchun xizmat qiladi.
Jag’ oraliq, ustki jag’ va dimog’ suyaklarida uchi biroz orqa tomonga qaratilgan tish joylashadi. Og`iz-xalqum bo`shlig’i torayib q`izilo`ngachga ochiladi, u oshqozonga o`tadi. Ichak baliqlarining ichagiga nisbatan ancha uzun. Katta jigarining o’t pufagi va oshqozon osti bezining chiqarish yo`llari ichakning oldingi qismiga ochiladi. Ichakning keyingi qismi to’g’ri ichak kloakaga ochiladi.
Ayirish organi. Amfibiyalarning ayirish organi baliqlarnikiga o’xshash tana buyrak (mezonefros) dan iborat. Ular qizil, jigar rangli, g’uj uzunchoq bo’lib, umurtqa pog’onasining yon tomonlarida joylashgan. Buyraklardan kloakagacha ingichka ipsimon volfov kanallari cho’zilib yotadi. Urg’ochi baqalarda Volfov kanali faqat siydik yo’li vazifasini, erkaklarida esa ham siydik yo’li, ham urug’ yo’li vazifasini bajaradi. Volfov kanallari kloakaga mustaqil teshik bilan ochiladi. Shu tariqa kloakaga siydik pufagi oldin kloakaga yig’ilib, so’ngra undan siydik pufagiga o’tadi. Buyrakning ostki tomonida ingichka uzunchoq buyrak usti bezlari o’rnashgan (36-rasm).