Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

Aholining asosiy oziq-ovqat mahsulotlarining

iste’mol qilinishi, aholi jon boshiga, kg. hisobida

	2000	2005	2010	2016
Non va non mahsulotlari	167	166	160	152
Go‘sht va go‘sht mahsulotlari	34	35,2	38	44,4
Sut mahsulotlari	162	187,6	239	279,6
Tuxum (dona)	47	84	138	213,6
Sabzavot va poliz	128	179,2	238	277,2
Kartoshka	36	38,2	45	56,4
O‘simlik yog‘i va boshqa moylar	12	12,5	13	24
Shakar	16	16	17	32,4
Meva, jumladan, uzum	42	66,1	83	148,8

O‘zbekiston sanoati aholining sifatli mebel, gilam mahsulotlari, yengil avtomobillarga bo‘lgan ehtiyojini to‘liq ta’minlayapti. Mamlakatimizda televizorlar, konditsionerlar va ekologik xavfsiz muzlatgichlar ishlab chiqarish hajmi sezilarli darajada o‘sib, trikotaj mahsulotlari, oyoq kiyimlar tayyorlash va yengil sanoatning boshqa tarmoqlarida ishlab chiqarish yuqori sur’atlar bilan rivojlanib bormoqda.

Uy xo‘jaliklari sifat jihatdan eski buyumlardan keskin farq qiladigan yangi, zamonaviy mahsulotlarni tez sotib olmoqda. Raqamli televizor va fotoapparatlar, sun’iy yo‘ldosh antennalari va mobil telefonlar, DVD pleyerlar, kompyuter va unga qo‘shimcha qurilmalar, noutbuklar va boshqa elektron texnikalar, qurilish materiallarining yangi turlari va boshqa ro‘zg‘or ashyolari shular jumlasidandir.
Aholining uzoq muddatli foydalaniladigan mahsulotlar bilan ta’minlanishi

(har 100 xonadonga to‘g‘ri keladigan tovarlar soni)

	2000	2005	2010	2016
Televizorlar	88	109	132	153
Sovutgich va muzlatgichlar	86	91	99	102
Konditsionerlar	11	14	19	34
Elektr changyutgichlar	30	33	37	54
Personal kompyuterlar	0,2	5	12	49
Fotoapparat va videokameralar	21	22	24
Kir yuvish mashinalari	69	71	75	80
Mobil aloqa vositalari	18	79	145	246
Avtomobillar soni o‘rtacha har 1000 nafar aholiga, birlikda	38,9	42	51,5	80
Avtomobillar soni o‘rtacha har 100 xonadonga, birlikda	20	22	27	43

Uzoq muddat foydalanishga mo‘ljallangan buyumlar ta’minoti bo‘yicha 2016 yilda har 100 xonadonga 153 ta televizor, 102 ta sovutkich, 246 ta mobil telefon to‘g‘ri keldi. Shuningdek, har 100 xonadonga to‘g‘ri keladigan yengil avtomobillar soni ortib, 2010-2016 yillarda 20 tadan 43 tagacha ko‘paydi.

Aholining xarid qobiliyati, ya’ni o‘rtacha oylik maosh xarid qobiliyatining o‘sish dinamikasi, minimal iste’mol savati bilan qiyoslanganda, 2000  – 2016-yillarda 4,2 barobar oshdi.

Aholining jamg‘arma mablag‘lari iste’mol budjetining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Aholi omonatlari hajmi barqaror oshib bordi.

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanib borishi aholining yalpi xarajatlari tarkibida yangi yo‘nalish – tadbirkorlik faoliyati uchun xarajatlar yo‘nalishi paydo bo‘lishiga olib keldi. Ularning ulushi hozirgi paytda 8,5 foizni tashkil etmoqda. Bu usul oila xo‘jaligining asosiy kapital uchun mablag‘ jamg‘arishning samarali shakli bo‘lib, xususiy mulk asosida o‘z daromadlarini shakllantirish va ko‘paytirishni bildiradi.

Aholi turmush darajasi ijtimoiy infratuzilma obyektlarining ishga tushirilishi, mavjudlarining kapital ta’mirlanishi hisobiga o‘zgarmoqda. Mustaqillik yillarida ijtimoiy soha obyektlarining qurib foydalanishga topshirilishi respublikaning har bir fuqarosini qariyb 15 kv.m uy-joy bilan ta’minlashga, markazlashgan suv ta’minotining 84 foizdan oshishiga, tabiiy gaz ta’minotining 82 foiz bo‘lishiga imkoniyat berdi.

Aholi turmush sifati ta’limning barcha bosqichlarida kishilarga bir xil imkoniyatlar yaratish va zamonaviy talablardan kelib chiqib ta’lim sifatini oshirishga bog‘liq. Ta’lim va sog‘liqni saqlash kabi ijtimoiy soha tarmoqlari davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda, sohaning moddiy-texnika bazasi mustahkamlanmoqda, ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifati oshirilayapti, mazkur sohalarda yuqori malakali kadrlarga bo‘lgan talablardan kelib chiqib kadrlar malakasini oshirishga erishilmoqda.

Aholi farovonligi o‘sishining muhim tarkibiy qismi xizmat ko‘rsatish va xizmat turlariga nisbatan oshib borayotgan talabning ta’minlanishidir. Xizmatlar sohasini rivojlantirish natijasida 2000  – 2016-yillarda aholi jon boshiga ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi 2,3 martaga o‘sdi va 2,9 mln. so‘mni tashkil etdi. Shu davrda aholi jon boshiga o‘rtacha to‘g‘ri keladigan bank, moliya va sug‘urta xizmatining hajmi 4 barobar o‘sdi.