Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

2010  – 2016-yillarda aholi umumiy daromadlarining

tarkibi (foizda)

	2010	2016
Mehnat faoliyatidan olingan daromadlar	69,9	73,3
Transfertlar	25,9	20,3
Mol-mulkdan olingan daromadlar	2,4	4,0
Shaxsiy iste‘mol uchun o‘zida ishlab chiqarilgan mahsulot va xizmatlar	1,8	2,4

Pul daromadlarining oshishi aholi barcha qatlamlarining o‘rtacha daromadlarining izchil o‘sib borishi bilan yonma-yon yuz berdi. Aholining turli guruhlari daromadlari darajasidagi tafovutni (differensiyalashuvni) aks ettiruvchi Jini koeffitsienti 2000  – 2016-yillarda 0,39 dan 0,26 gacha pasaydi. Bu esa o‘z navbatida jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromadlar bo‘yicha aholining tabaqalanishini sezilarli darajada kamayishidan darak beradi.

Aholining xarajatlari tarkibi iste’mol xarajatlari, majburiy to‘lovlar, banklarga qo‘yilgan pullar, sotib olingan qimmatbaho qog‘ozlar va valuta hamda naqd pul qoldig‘idan iborat bo‘ladi.

Oilalarning yalpi daromadlari oshib borishi iste’mol mahsulotlari ishlab chiqarish hajmini oshirish va aholiga ko‘rsatilayotgan xizmat turlarini kengaytirish uchun sharoit yaratdi.

Aholi yalpi xarajatlarining makrotarkibi optimallashib bormoqda. Jumladan, oziq-ovqat mahsulotlari uchun xarajatlar ulushi kamayib, nooziq-ovqat mahsulotlari va xizmatlar uchun xarajatlar ulushi ortib borayapti. Aholi real pul daromadlarining o‘sish tendensiyalari aholi xarajatlari tarkibi va hajmida ham ijobiy siljishlarga olib keldi. Iste’molga yo‘naltirilgan xarajatlarning ulushi keyingi 10 yillikda 84,3 foizdan 77,5 foizgacha kamaydi.

Aholining bankka qo‘yilgan omonati, qimmatbaho qog‘ozlar va valuta sotib olish kabi jamg‘armalar ulushi esa qariyb 2 barobar o‘sdi. Uy xo‘jaliklarining jamg‘armalari ortishi hisobiga joriy iste’molni moliyalashtirish hajmining qisqarishi aholining jamg‘arishga moyilligi yuqoriligi va investitsion faolligi ortganligidan dalolat beradi.