Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

O‘zbekiston iqtisodiyotiga kiritilgan xorijiy

investitsiyalarning asosiy ko‘rsatkichlari

	2000	2005	2010	2015	2016
Asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar, mlrd. so‘m	744,5	3165,2	15338,7	41670,5	49770,6
Xorijiy investitsiya va kreditlar, mlrd. so‘m	172,4	687,0	4340,8	8309,5	10611,4
Xorijiy investitsiyalarning jami investitsiyalardagi ulushi, %	23,2	21,7	28,3	19,9	21,3
To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar, mlrd. so‘m	25,3	496,9	3850,0	6125,6	7353,7
To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarning jami investitsiyalardagi ulushi, %	3,4	15,7	25,1	14,7	14,8
To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarning jami xorijiy investitsiyalardagi ulushi, %	14,6	72,3	88,7	73,7	69,3

Bunday ijobiy tendensiya mamlakatimiz iqtisodiyoti uchun manfaatli bo‘lib, to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalar boshqa xorijiy investitsiyalarga nisbatan ikkita muhim afzallikka ega: birinchidan, to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar uzoq muddatli xarakterga ega, shu sababli qisqa muddatli kapitallarning chiqib ketishi va kirib kelishi uchun shart-sharoitlarni vujudga keltirmaydi. Bu esa jahon xo‘jalik aloqalarining globallashuvi va baynalmilallashuvi sharoitida makroiqtisodiy barqarorlikni saqlab turish uchun muhim ahamiyatga ega. Ikkinchidan, to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar to‘lov majburiyatlarini vujudga keltirmaydi va shundan kelib chiqqan holda tashqi qarzlarning vujudga kelishi yoki oshishiga olib kelmaydi. Bu, ayniqsa, tashqi qarz jiddiy muammo bo‘lgan mamlakatlar uchun muhim ahamiyatga ega.

Mamlakatimiz iqtisodiyotiga jalb etilayotgan xorijiy investitsiyalarning salmoqli qismi sanoat, transport va aloqa hissasiga to‘g‘ri keladi. Jami xorijiy investitsiyalar tarkibida sanoat ishlab chiqarishiga sarflangan investitsiyalarning ulushi 2000-yilda 62,4 foizdan 2016-yilda 68,8 foizgacha o‘sgan bo‘lsa, transport va aloqa tarmoqlariga sarflangan investitsiyalar ulushi 24,7 foizdan 19,9 foizgacha pasaydi. Xorijiy investitsiyalar tarkibida sanoat, transport va aloqaning yuqori salmoqqa ega bo‘lishi mamlakatimizda amalga oshirilayotgan modernizatsiya jarayonlari bilan izohlanadi.