Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

O‘zbekiston iqtisodiyotiga jalb qilingan xorijiy investitsiyalarning tarmoqlar bo‘yicha taqsimlanishi, %

	2000	2005	2010	2015	2016
Jami	100	100	100	100	100
Sanoat	62,4	46,4	23,6	70,5	68,8
Qishloq xo‘jaligi	4,6	3,0	0,9	0,8	1,1
Transport va aloqa	24,7	38,7	68,3	19,2	19,9
Boshqa tarmoqlar	8,3	11,9	7,3	9,5	10,2

Sanoat ishlab chiqarishiga jalb etilayotgan xorijiy investitsiyalarning asosiy qismi yoqilg‘i-energetika majmuasi hissasiga to‘g‘ri keladi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, 2000-yilda mamlakatimiz sanoatiga kiritilgan jami investitsiyalarda yoqilg‘i-energetikaning ulushi 25,5 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2016-yilga kelib bu ko‘rsatkich 65,4 foizga yetdi. Buning natijasida sanoatning boshqa barcha tarmoqlarining (qurilish materiallari sanoatidan boshqa) jami xorijiy investitsiyalardagi ulushi tahlil qilinayotgan davr mobaynida pasayish tendensiyasiga ega bo‘ldi.

Ko‘rinib turibdiki, sanoat tarmog‘iga kiritilayotgan xorijiy investitsiyalar bir tomonlama tarkibga ega. Buning eng asosiy sababi shundan iboratki, xorijiy investorlar o‘z mablag‘larini yuqori daromad keltiradigan va tavakkalchilik darajasi past sohalarga sarflashni afzal biladilar. Xorijiy investitsiyalar uchun eng yuqori foyda me’yori va qoplanish muddatining qisqaligi aynan shu tarmoqda qayd etilmoqda. Bu esa bugungi kunda jalb etilayotgan xorijiy investitsiyalar tarkibini takomillashtirish bo‘yicha jiddiy chora-tadbirlar amalga oshirish lozimligini ko‘rsatadi.

Bu holat xorijiy investitsiyalar jalb etishda tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishga asoslangan sanoatning qayta ishlash tarmoqlariga alohida ustuvorliklar berishni taqozo etadi.

Milliy, iqtisodiy, ekologik va oziq-ovqat mustaqilligini ta’minlovchi, kengaytirilgan ishlab chiqarish va mamlakat aholisining hayot sharoitlari uchun qulay shart-sharoitlar yaratib beruvchi (energetika, infratuzilma obyektlari, transport, suv bilan ta’minlash, kommunikatsiyalar va boshqalar), tadbirkorlik, ayniqsa, xususiy biznes uchun tashkiliy-iqtisodiy va texnik sharoitlar barpo etuvchi sohalar respublikamiz investitsiya siyosatining yaqin kelajakdagi ustuvor yo‘nalishlari bo‘lishi lozim.