Turakulov e

1.3.3. Oliy maktabda o’қitish metodlari

Pedagogikaga oid adabiyotlarda o’қitish metodlariga katta aҳamiyat beriladi. Didaktika bilan shuғullanuvchilar metodni o’қuv jarayonining o’zagi, ko’zlangan maқsad va pirovard natijani boғlovchi vosita deb izoҳlaydilar.
O’қitish metodi «o’қitishning maқsadi — mazmuni, metodi, shakii, usullari» tizimida muҳim o’rin egallaydi
Metod deganda, ta’limda maқsadga erishish, masalalami ҳal қilish yo’llari, usullari tushuniladi. O’қitish metodi tarkibida usullar aloҳida ajralib turadi. Usul — metodning unsuri bo’lib, uning tarkibiy қismi, metodni amalga oshirishda bir martagina қo’llanadi va aloҳida қadam ҳisoblanadi.
O’қitish metodi — murakkab, ko’p қirrali, ko’p sifatlarga ega bo’lgan ta’limdir.
O’қitish metodida o’қitishning obektiv қonuniyatlari, maқsadlari, mazmuni, tamoyillari, shakllari o’z aksini topadi. Metodlar boshқa didaktik kategoriyalarga dialektik boғliқ va biri boshқalarini taқozo қiladi, ya’ni o’қitishning maқsadi, mazmuni, shakli ҳosilasi sifatida metodlar didaktik kategoriyalarga aks ta’sir ko’rsatadi.
Metodlar tuzilmasida obektiv va subektiv jiҳatlar ajralib turadi.
Metodlarning obektiv jiҳatlarida barcha didaktik қoidalar, қonunlar va қonuniyatlar, tamoyillar va ta’riflar, shuningdek, mazmun butunligining doimiy komponentlari, o’қuv faoliyatining shakllariga xos bo’lgan umumiy jiҳatlar aks etadi.
Metodlarning subektiv jiҳati pedagog shaxsi, ta’lim oluvchilarning o’ziga xosligiga va konkret sharoitga boғliқ bo’ladi.
O’қitish metodlarining ko’p o’lchovliligi ularning ko’plab tasnifini keltirib chiқardi.
O’қitish metodlari tasnifi - bu muayyan belgilar asosida tartibga solingan tizimdir.
Didaktik tadқiқotlar o’қitishni dialektik jarayon sifatida o’rganadi. Bunga ko’ra o’қitish metodlari tizimi dinamikada, ҳarakatda, ta’lim mazmunida yuz berayotgan barcha o’zgarishlarni ҳisobga olingan ҳolda deb қaraladi.
Eng asoslangan o’қitish metodlari tasniflariga қuyidagilar kiradi: