Turakulov e

Seminaroldi mashғulotlari, asosan, talabalarni mustaқil ishning o’ziga xos xususiyatlari bilan tanishtirish maқsadida o’tkaziladi. Unda adabiyotlar, ma’lumotnoma-adabiyotlar va boshқa manbalar bilan ishlash usullari • o’rgatiladi, talabalarni boshlanғich shaklda ilmiy-tadқiқot ishlariga o’tishga ҳozirlaydi. Seminaroldi mashғulotlari seminar mashғulotlarining tayyorgarlik shakli ҳisoblanadi va odatda birinchi kurslarda o’tkaziladi.
Seminaroldi mashғulotlarida o’қituvchi etakchilik қiladi. Chunki talabalar muayyan ixtisoslik bo’yicha o’қuv ishlariga kam e’tibor beradilar, shuning uchun ҳam etarli darajada tashabbus ko’rsata olmaydilar.
Seminar mashғulotlarida, seminaroldi mashғulotlariga nisbatan o’ta muҳim vazifalar ҳal қilinadi. Masalan, ayrim seminarlar tematik boғlangan muayyan muntazam kursni chuқur o’rganishni maқsad қilib қo’yadi. Boshқalari esa biror mavzuni yoki kursning aloҳida va niҳoyatda muҳim va umumiy bo’lgan mavzularini metodologik jiҳatdan ishlab chiқishga baғishlangan bo’ladi.
Maxsus seminarlar lekstiya mavzulariga aloқador bo’lmaydi va biror fanning dastur mazmuniga kirmaydi. U odatda fanning xususiy masalalarini chuқur o’rganish maқsadini ko’zlaydi.
Seminar mashғulotlari davomida o’қituvchi va talaba o’rtasida yaқin aloқa, ya’ni ular o’rtasida ikki tomonlama aloқa o’matiladi. Bu esa tarbiyaviy aҳamiyatga molik bo’lib unda o’қituvchi talabalar bilan uzoқ vaқt yaқin aloқada bo’ladi, lekstiya guruҳlariga nisbatan talabalar kichik bo’lgan guniҳlarida jonli suҳbat olib boradi, o’zaro fikr almashadi, turlicha қarashlarini bayon etish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Seminar jarayonida o’қituvchining o’rni juda yuksak, ya’ni o’қituvchi talabaning o’rniga javobni aytib bermaydi, balki muҳokamalarni tashkil etadi, unga derijyorlik қiladi.
Seminarda o’қituvchining kirish so’zi konkret sharoitga қarab talabani muammoga jalb қiladi, ҳal қilinishi lozim bo’lgan masalalar doirasidagi savollar bo’yicha aniқliklar kiritadi. Ba’zan esa oldingi mashғulotlardagi fikrlar esga tushiriladi. O’қituvchining seminardagi kirish so’zi aniқ, keng қamrovli va қisқa bo’lishi lozim.
Talabalarning ma’razalari bo’yicha izoҳlar қuyidagicha bo’lishi kerak:

• 
  mustaқil fikrlashga yo’naltirib turish;
  
• 
  tavsiya etilayotgan masalaning moҳiyati va shaklini aniқlash; • talabalar baҳsidagi nuқtai nazarlarni darrov farқlab olish;
  
• 
  masalaning nostandart ҳal қilinishini raғbatlantirish.
  

Bunday izoҳlarda o’қituvchi muҳokama jarayonida befarқ turmayotganligini va ҳar bir seminar ishtirokchisining bildirgan nuқtai nazariga e’tibor berayotganligini namoyon қilib turishi lozim.
O’қituvchi ҳar bir seminar mashғulotiga yakun yasaydi. Unda қuyidagilar e’tiborga olinadi:

• 
  zamonaviy fan erishgan muammo muҳokamasining ҳolati va umumiy darajasiga tavsif berish;
  
• 
  ayrim talabalarning chiқishlarini taҳlil қilish va baҳolash;
  
• 
  maғgulotga umumiy baҳo berish (talabaningfaolligi, uning tayyorgarlik va o’sish darajasi, madaniyati ҳamda fikrlashdagi xususiyatlari).
  

Ta’kidlash joizki, seminar mashғulotlarida talabalarni faollashtirish, maқsadida ular tomonidan referatlar yozish va ularni muҳokama қilish ҳamda taқrizdan o’tkazishga jalb etiladi.