Tuproqshunoslik va geografiya

2.2 Surxondaryo viloyati ko`llari va suv omborlari

Surxondaryo viloyati O’zbekiston tog’li hududlari bo’yicha respublikamizda birinchi o‘rinda turadi. Viloyat respublika hududlarining 5% ga yaqinini egallangani holda uning tog‘ va tog‘oldi hududlari mamlakatdagi shunday maydonning 14% ni tashkil etadi. Tog’li hududlar o’zining nam va salqin ob-havosi bilan asosiy suv yig’adigan havza hisoblanadi. Shunday bo’lsada bu hududdagi ko’llar yetarlicha o’rganilmagan. Viloyat tabiiy kartasida bor yo’g’I 2ta ko’l tasvirlangan. Viloyat hududida Kanishbuloq, Tuzloqko’l, Ayg’irko’l, Xargo’shtko’l kabi ko’llar borligi aniqlandi. Lekin ushbu ko’llar haqida adabiyotlarda deyarli ma’lumot yo’q. Aslini olganda viloyatda tog’li hududlar ko’pligini inobatga olsak, kichik-kichik tabiiy ko’llar ko’pchilikni tashkil qilishi kerak.

AYG‘IRKO‘L — Hisor tog‘idagi ko‘l. Dengiz sathidan 2400 m balandlikda. Ayg‘irko‘lning yoz chillasida maydoni 100 ming m² gacha kengayadi. Shu davrda chuqurligi 30 m dan ortadi. Tog‘ muzliklarining erishidan vujudga kelgan. Ko‘l suvi toza, atrofi xushmanzara. Ko‘lda gulmohi (forel) balig‘i yashaydi.

Viloyat hududida sun’iy ko’llar (suv ombori) ham mavjud bo’lib, ular viloyat xo’jaligida katta ahamiyatga ega.