Transport tizimlari

 
Axborot ta’svirlash vositalarini tasnifi 
 
Boshqaruv obycktlari haqidagi ma'lumot opcratorga kodlan­gan holda emas, 
balki asl holida bcrilishi lozim. Bunda Bir vaqtning o'zida inson va mashina 
tomonidan qo'llanishi mumkin bo'lgan maxsus til yaratish muammosi - inson va 

---

45 
mashina «chiq ish» va «kirish» larini muvofiqlashtirish muammosi muhim bo'lib 
bornюqda.
Ma'lumoti kodlash doeganda, shartli belgilar (ramzlar, signallar) ning. 
Biror ma'lнmot turi (obycktlar, ularning bclgilari) Bilan o'xshash operatsiyalar 
tushuniladi.
Kodning optimalligi insonning ma'lumotni qabul qilish va qayta ishlash 
maksimal tezligi va ishonchligini ta'minlash, ya'ni signallarni ko'rib qidirish, 
topish, adratish, identifikatsiyalash va tanib olish opcratsiyalari maksimal 
samaradorligini ta’minlashni nazarda tutadi.
Bevosita bir-biriga bog'liq bo'lmagan paramctrlar qatori mavdud, ular asosida 
kod signallari alifbosi tuziladi va baholanadi: 
- 
signal modalligi; 
- 
alifbo (turi yoki kod kategoriyasi); 
- 
alifbo uzunligi (kod asosi); 
- 
kod o'lchovi; 
- 
kod bclgisi va guruhi, komponovkasi. 
Shakl Bilan kodlash
- kam elementlardan tashkil topgan sodda geometrik 
figuralarni oson adratib olish va tanish mumkin. To'g'ri chiziqlardan tuzilgan 
shakllarni egri va ko'p burchaklarga ega Bо' lgan shakllarga nisbatan osonroq 
adratib olish mumnkin. Shu asosda uchburchaklar va ko'pburchaklar nisbatan 
osonroq qabul qilinadigan shakllardir.
Kontur va siluet belgilarni tanlashda so'ngisi afzalroq. Biroq siluet alifbosini 
qo'llashda ikki chcklanishni c'tiborga olish lozim:
- obyektlarning qo' shimcha ta`si fuomalarini kodlash uchun ichki detallarni 
qo'llab bo'lmaydi;
- Bir alitboda kontur va siluet belgilar.
Birikmasiga yo'l qo'yilmaydi, chunki bu qidiruv vazifalarini badarish vaqtini 
keskin o'sishiga (2-3 martaga) olib keladi.
Shakllar о' lchamlarining uch gradatsiyasi qo' llayotgan eng kichik o'lchamga 
ko'proq baho berib, eng katta o'lchamga yetarli baho bermaslik an'anasi mavjud,
Boshqacha aytganda - shakllarning oxirgi o'lchamlarini o'rtachaga tortish. Alifbo 
uzunligini 4 о'lchamgacha uzaytirishda о 'rtacha о' lchamlarni differensiyalashda 
oxirgilariga nisbatan katta qiyinchiliklar kuzatiladi. 5 dan ortiq gradatsiya 
belgilarini qo' llaganda tanib olishda xatolar soni keskin o'sadi. Ko'z bilan 
chamalash, chiziq uzunligini baholash aniqligini oshirish uchun chiziqlarni 
parchalash va uning elemcntlarini guruhlashni kiritish maqsadga muvofiq.