Transport tizimlari

Traktordagi axborotni ta’svirlash vositalari
to'plarni, narxini hisobga 
olishdan tashqari, o'matilgan dihozlar, osma quroliar va hokazo bilan 
ta'minlanadigan, u bajaradigan texnologik vazifalar Bilan aniqlanadi.
Avtomobllning asboblar panelida joylashtirilayotgan axborotni 
ta’svirlash vositalari
ierarxiya bclgilari bo'yicha tasniflanadi. Ikkita asosiy omil 
hisobga olinadi: standartlar va qoidalar nuqtayi nazaridan qo'llash madburiy yoki 
majburiy bo'lmagan va ushbu asbob aks ettirayotgan parametrning o'zgarish 

---

49 
tezligi. Oxirgi dihat hamma axborotni ta’svirlash vositalarini doimiy va davriy 
toydalanish asboblariga bo'lishga imkon beradi.
Spidometr avtomobilda madburiy asbob Bо' lib, u doimiy nazoratni talab 
qiladi, uning ko'rsatishi tez almashadi. Bu doimiy foydalanish asbobi, shuning 
uchun u asbob-uskuna panclining kompozitsion markazida o'rnatiladi. Ko'pincha 
u bilan yonma­yon taxomctr joylashadi. Uni qo'llash majburiy emas, lekin 
ko'rsatmalari yoqilg'ini tejash va motorni ko'pga chidamliligi nuqtayi nazaridan 
duda muhim. Ko'proq bu asboblar aylana silkalalarga ega Bо' ladi. Spidomctrning 
sifcrBlatida odatda bosib o'tilgan sutkalik va yakuniy yo'lni raqamli 
hisoblagichlarini doylashadi. Sutkalik yo'l bosish hisoBlagichi spidomctrning 
mili uni yopmaydigan qilib doylashtiriladi. Bu asbob ko'rsatmalarni tashlab 
yuborish qurilmasi Bilan ta'minlanadi.
Boshqa madburiy asbob - bakdagi yoqilg'ining miqdorini ko'rsatkichi. Uning 
ko'rsatmalari traktor yoki avtomobilning harakati vaqtida tez o'zgarmaydi. Bu 
davriy foydalanish asbobi, uni asboBlar panclining qнlау bo'lmagan joyiga 
o'rnatish mamkin. Agarda uni ko'rish uchun haydovchi boshini ozgina o'girishi 
kerak bo'lsa, bunga yo'l qo'ysa bo'ladi. 
Transport vositasining tashqi axborotchanligi 
Tuyg’u a’zolari orqali olinayotgan axborot asosida haydovchining ongida 
yo’l-transport vaziyatining dinamik axborot modeli hosil bo’ladi. 
Axborot (lotincha 
Informatio
- izoh, bayon) - odamlar, inson va avtomat 
orasida ma’lumotlarni alishishni o’z ichiga oladigan umumilmiy tushuncha. 
Bizning fanga qo’llaganda - ob’ektning, uni tanish jarayonda qabul qilinayotgan 
ko’p xususiyatlari. 
Axborot signallar yig’indisidan iborat bo’ladi.
Signal (lotincha 
Signum
- belgi) - birorta hodisa haqida axborot tashuvchi 
yoki boshqarish buyrug’i, ko’rsatma, xabar qilish va xokazoni uzatayotgan belgi, 
fizik jarayon (yoki hodisa). Haydovchi uchun boshqa avtomobil, yo’l belgisi, 
oldinda ketayotgan avtomobilning tormozlash signali, svetofor chirog’i va shu 
kabilar signal bo’lishi mumkin.