Тошпти эпидемиология, юкумли касалликлар кафедраси 3 курс Ўта хавфли инфекцияларда эпидемияга қарши чора-тадбирларни ташкиллаштириш. Вабо, Ўлат, КЎйдирги, геморрагик иситма ва бошқа касалликлар

Профилактика ва эпидемияга қарши чора-тадбирлар

Ўлатга қарши ўтказиладиган тадбирларнинг икки йўналиши:

• Ташқаридан инфекциянинг кириб келишига йўл қўймаслик.
• Табиий ўчоқларда профилактика ва эпидемияга қарши чора-тадбирларни қўллаш.

Ташқаридан касалликнинг кириб келишига йўл қўймаслик мақсадида:

• Четдан келган аҳоли ва уларнинг юклари доимий назоратга олинади.
• Бемор аниқланса, у дарҳол изоляторга ёки шифоҳонага ётқизилади ва 6 кунга карантин эълон қилинади.
• Бемор билан мулоқотда бўлганлар 6 кун давомида карантинда бўладилар.
• Ўчоқда дезинфекция, дезинсекция ва дератизация ишлари олиб борилади.
• Дезинфекцияловчи восита сифатида фенол ёки лизол эритмаси тавсия этилади, бу воситалар фақатгина дезинфекциялаш хусусиятига эга бўлибгина қолмай балки бургаларни ўлдириш хусусиятига ҳам эга.

Профилактика ва эпидемияга қарши чора-тадбирлар табиий ўчоқларда олиб борилади.

• Профилактика ва эпидемияга қарши чора-тадбирлар табиий ўчоқларда олиб борилади.
• Эмлаш тирик вакцина EV штамми билан табиий ўчоққа борадиганларга ёки ўша жойда яшайдиган аҳолига қилинади.
• Аҳоли орасида изоляция қилиш ва карантин эълон қилиш ишлари ҳам олиб борилиши шарт.
• Катта эпизоотия бўлса, ёки эпидемик жараённинг ривожланиш хавфи бўлса, далаларда дератизация ва дезинфекция ишлари олиб борилади.

КУЙДИРГИ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ ВА ПРОФИЛАКТИКАСИ

• Куйдирги – зоонозлар гуруҳига кирувчи ўткир юқумли зооноз касаллик бўлиб, бу касалликни спорв (қобиқ) ҳосил қилувчи бактерия Bacillus anthracis чақиради, касаллик одамларга касалланган ҳайвонлар билан, уларнинг мурдалари билан, касал ҳайвонлар маҳсулотлари билан бевосита мулоқотда бўлганда, шунингдек, қон сўрувчи бўғимоёқли ҳашоратлар чаққанда ҳам касаллик юқади, бунда касалликнинг тери шакли кўпроқ, ўпка ва ичак шакллари камроқ намоён бўлади.

Клиник мезонлари:

• Касаллик ўткир бошланиб, ҳар хил клиник шаклларда кечади:
• Тери шакли – терида қизариш, шиш бўлиб ярага айланади, яра марказида ўзак пайдо бўлади, яра босганда оғримайди;
• Ўпка шакли – продромал даврдан сўнг ўткир вирусли респиратор касалликларга ўхшаш белгилар, гипоксия белгилари ривожланади, рентгенда ўпка оралиқ тўқимасининг кенгайиш белгиларини кўриш мумкин;
• Ичак шакли – ичак фаолиятининг бузилиши намоён бўлиб, сўнгра иситма ва сепсис белгилари кузатилади;
• Орофаренгиал шакли – шикастланиш ўчоқи оғиз бўшлиғи ёки кекирдакнинг шиллиқ қаватида бўлиб, бўйин аденопатияси, шиш кузатилади ва кейинчалик ҳарорат кўтарилади.