Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Birinchisi:
yiring va yaraning ajralmalari drenaj trubkalari orqali og‘irlik 
kuchi tufayli oqib chiqadi (agarda drenaj trubkasi yaraning eng pastki qismidan 
chiqarilgan bo‘lsa va kasal o‘ziga qo‘lay vaziyatda bo‘lsa). 
Ikkinchisi:
drenajning kapillyarlik – so‘rib olish xossasiga asoslangan. Bu 
kerosin chiroqdagi pilikni so‘rish xossasiga asoslangan. Bunday drenaj passiv 
hisoblanadi. U yara ichidagi ajralmalarni passiv oqib chiqishga mo‘ljallangan. 
Uchinchi
ta’sir mexanizmi – bu yarani aktiv drenaj qilish. Aktiv 
antibakterial prinsipi yarani uzoq muddat antibakterial eritmalar bilan yuvib 
turishga asoslangan bo‘lib, bu yiringli ekssudatni, detritni mexanik ravishda 
tashqariga chiqaradi va antibakterial eritmalarning bevosita ta’sir etishiga sharoit 
yaratib beradi. 
Aktiv
drenajning yana bir turi – bu aspiratsion yoki sifonli drenaj bo‘lib, 
shunday moslamalar qo‘llaniladiki, drenaj sistemasida past bosim hosil qilib, bu 
yaraning ichidagi bor narsalarni tashqariga chiqarishga yordam beradi. 

---

20 
Aktiv drenaj 
qilish (har qanday ko‘rinishda): shprits, rezina, grusha aktiv 
drenaj uchun bir marotaba foydalaniladigan moslamalar elektr-surgich Redonning 
vakuum drenaji, Byulau drenaji, Subbotin-Pertes usuli bilan drenaj qilish, Bobrov 
apparati aktiv drenajning N.N.Kanshin bo‘yicha ma’lum miqdordagi vakum hosil 
qilish – aspiratsiya usuli zarur hollarda qilinishi kerak. 
Passiv drenaj 
ko‘p hollarda: katta jarohatlarda yiringli yaralarda foyda 
bermaydi. Aktiv drenaj esa yarani mexanik ravishda tozalanishini, yaradagi 
mikrofloraga bevosita antibakterial ta’sirini ta’minlaydi. Bu hozirgi davrda 
M.Ya.Preobrajenskiy 
g‘oyalarining 
amalga 
oshayotganligining 
yaqqol 
namunasidir. 
Uzoq muddatli antibakterial drenajdan ochiq va yopiq drenaj sistema holida 
foydalanish mumkin. Yopiq drenaj sistemasi germetik yopiq yiringli bo‘shliqni 
drenaj qilishda qo‘llaniladi. Bu “naycha” xarakterida bo‘lib, har-xil so‘rib oluvchi 
sistemalar bilan bog‘langan bo‘lishi mumkin. Amalda davolashda ko‘pincha 
Redonning vakuum drenaji qo‘llaniladi.
Dozalangan aspiratsion drenaj qandaydir so‘rib oluvchi qurilmalar yordamida 
amalga oshiriladi, bu qurilmalar drenajdagi sistemada kerakligicha bosimlar farqini 
hosil qiladi (elektrootsos). 
Klinikada aktiv drenajning N. N. Kanshin tavsiya qilgan usulini qo‘llash 
maqsadga muvofikdir. Bunda 2 kanalli drenajdan foydalaniladi. Bir kanal orqali 
jarohat yuvib turilsa, ikkinchi tomon orqali dozalangan vakuum aspiratsiya 
qilinadi. Ikki kanalli drenajning 1-kanalining diametri 0,6-0,8 sm bo‘lib, uning 
devoriga diametri 1,0-1,5 mm li mikroirrigator o‘rnatilgan. Katta kanal jarohatdagi 
ajralmalarni so‘rib olishi, mikroirrigator esa jarohatni doimo quruqlab turishi 
lozim. Ajralmalarni so‘rib olish vibroaspirator yordamida amalga oshiriladi, bu 
akvarium vibrokompressori VK-1 asosida ishlangan.